Πρόληψη πτώσεων και ασφάλεια σπιτιού

Για τους ανθρώπους που πάσχουν από διαταραχές του λαβυρίνθου, και όχι μόνο τους ηλικιωμένους, οι πτώσεις αποτελούν σημαντικό πρόβλημα. Η απώλεια ισορροπίας μπορεί να συμβεί χωρίς καμία προειδοποίηση, όταν κανείς ζαλίζεται και νιώθει ασταθής, οδηγώντας σε τραυματισμούς, ανικανότητα και απομόνωση. Ακόμα και αν κάποιος που ζαλίζεται δεν έχει συμβεί να πέσει ποτέ, ο φόβος της πτώσης από μόνος του οδηγεί σε κοινωνική απόσταση, άγχος, κατάθλιψη και μειωμένη δραστηριότητα.

Φάρμακα, ασκήσεις αποκατάστασης της λαβυρινθικής λειτουργίας, και στρατηγικές ασφάλειας αποτελούν την καταλληλότερη πρόληψη για τους ασθενείς που πάσχουν από ίλιγγο και αστάθεια. Επιπρόσθετα, η δημιουργία ενός περιβάλλοντος στο σπίτι που προλαμβάνει ή μειώνει το αντίκτυπο των πτώσεων, μπορεί να προσφέρει πρόσθετη αυτοπεποίθηση και ασφάλεια, μειώνοντας τη συχνότητα των πτώσεων ή περιορίζοντας την πιθανότητα τραυματισμού, όταν κανείς πέσει.

Ασθενείς με διαταραχές του λαβυρίνθου επωφελούνται από περιβάλλοντα που τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν την όραση και την ιδιοδεκτικότητα, ώστε να αντιρροπούν τη βλάβη του λαβυρίνθου.

Εκτίμηση ασφάλειας του σπιτιού σε 3 ζώνες

Κάνετε μία βόλτα, εντός και εκτός του σπιτιού, ψάχνοντας σε 3 συγκεκριμένες ζώνες.

Ζώνη 1: επίπεδο ματιών

Κεφάλι και μάτια: Η βέλτιστη όραση εξαρτάται από τον καλό φωτισμό και την αποφυγή απότομων και ακραίων κινήσεων της κεφαλής.

Ζώνη 2: Επίπεδο που καθόμαστε

Χέρια και πόδια: Θα πρέπει κανείς να μπορεί άμεσα αν χρειαστεί, να πιαστεί από κάπου ή να καθίσει.

Ζώνη 3: Επίπεδο πατώματος – εδάφους

Πόδια: απαιτούνται επίπεδες, με καλή πρόσφυση επιφάνειες, ελεύθερες εμποδίων, χωρίς απότομες αλλαγές της υφής που μπορεί να αιφνιδιάσουν τους πάσχοντες.

Περπατήστε εντός του σπιτιού, ελέγχοντας όλους τους χώρους, τουλάχιστον 3 φορές, κρατώντας σημειώσεις. Κάθε φορά εστιάστε σε μία διαφορετική ζώνη. Βεβαιωθείτε πως ελέγχετε τόσο το εσωτερικό όσο και το εξωτερικό του σπιτιού, χώρους, εισόδους, σκάλες και πόρτες.

Στο πρώτο πέρασμα, περπατήστε ελέγχοντας τα πάντα, στο επίπεδο των ματιών και πάνω (ζώνη 1). Είναι επαρκής ο φωτισμός για να βλέπετε τα πάντα είτε είναι μέρα είτε είναι νύχτα; Θα είχατε καλή ορατότητα αν ξαφνικά έπεφτε το φως;  Είναι τα πάντα προσιτά χωρίς να χρειαστεί να σκαρφαλώσει κανείς;

Κατά τον έλεγχο της ζώνης 2, θα πρέπει να περπατάτε και να σταματάτε κάθε 1,5 με 2 μέτρα. Κάθε φορά που σταματάτε, σκεφτείτε τι θα συνέβαινε αν ζαλιζόσασταν και χάνατε την ισορροπία σας καθώς και αν χρειαζόταν να καθίσετε. Υπάρχει κάτι κοντά για να πιαστείτε ή μια καρέκλα (χωρίς ροδάκια) για να καθίσετε γρήγορα.

Κατά τον έλεγχο της ζώνης 3, βεβαιωθείτε πως υπάρχει μία ανεμπόδιστη διαδρομή σε κάθε δωμάτιο. Υπάρχουν πράγματα πεταμένα στο πάτωμα; Μικρά χαλάκια μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για να παραπατήσει κανείς και πρέπει να απομακρύνονται. Στέρεες, σταθερές επιφάνειες είναι οι ιδανικές. Αν κανείς προτιμάει χαλιά, αυτά θα πρέπει να εκτείνονται από τοίχο σε τοίχο και να είναι λεπτά, χωρίς να βυθίζεται δηλαδή ιδιαίτερα το πόδι κατά τη βάδιση. Στο εξωτερικό το σπιτιού, το μονοπάτι που οδηγεί στην είσοδο θα πρέπει να είναι επίπεδο και αρκετά φαρδύ ώστε να μπορεί κανείς να περπατήσει με τη βοήθεια πατερίτσας, μπαστουνιού ή π. Ελαχιστοποιείστε την κλίση ανισόπεδων επιφανειών ή τοποθετήστε μία μπάρα στήριξης.

Πράγματα που μπορώ να κάνω ώστε να μειώσω τον κίνδυνο πτώσης

• Φορέστε ειδικά αντιολισθητικά παπούτσια
• Βεβαιωθείτε πως τα ρούχα σας έχουν καλή εφαρμογή πάνω σας, ώστε να μην μπορούν να πιαστούν κάπου ή να τα πατήσετε και να παραπατήσετε
• Να ασκείστε τακτικά ώστε να διατηρείτε τη δύναμη και την ελαστικότητα του κορμιού σας
• Να ελέγχετε την όρασή σας τακτικά, τουλάχιστον κάθε 2 χρόνια, και να φοράτε σωστά γυαλιά
• Να μετράτε την πίεσή σας και να τη διατηρείτε σε φυσιολογικά επίπεδα
• Να ελέγχετε τα φάρμακά σας και να ενημερώνεστε για πιθανές παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ζάλη
• Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ

Οι αλλαγές του χώρου που διαμένετε δεν είναι πάντα εύκολες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι ασθενείς δεν λαμβάνουν τα ενδεδειγμένα μέτρα και μετά μετανιώνουν, γιατί η πτώση τους θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μην αναζητάτε δικαιολογίες. Αν πάσχετε από αστάθεια, τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από το να κρατήσετε το σπίτι σας ασφαλές, ώστε να προληφθούν οι πτώσεις.

• Εγκαταστήστε μπάρες απ’ όπου μπορείτε να κρατηθείτε
• Εγκαταστήστε ράμπες ή χειρολαβές
• Προμηθευτείτε ένα μπαστούνι ή μία περπατούρα
• Σκεφτείτε μήπως χρειάζεστε ένα κομοδίνο ή μία καρέκλα στο ντους
• Επισκεφτείτε έναν ιατρό ή φυσικοθεραπευτή και συζητήστε τα προβλήματα ισορροπίας που αντιμετωπίζετε

Ζητήστε βοήθεια από άλλους ανθρώπους

Προσκαλέστε ένα φίλο να σας βοηθήσει με την εκτίμηση της ασφάλειας του χώρου σας. Να έχετε κάποιον, αν είναι δυνατόν, που να μπορεί να σας βοηθήσει με δουλειές του σπιτιού που απαιτούν να ανεβείτε σε μία σκάλα, να τεντωθείτε για να φτάσετε κάτι ή γενικά εργασίες, όπου μπορεί να χαθεί η ισορροπία.

Παράμετροι ασφάλειας ανάλογα με τον χώρο του σπιτιού

Υπάρχουν συγκεκριμένες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν ανάλογα με τον χώρο του σπιτιού. Ακολουθούν παραδείγματα και συστάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν σε συγκεκριμένους χώρους του σπιτιού.

Είσοδοι σπιτιού

Εξετάστε όλες τις θύρες εισόδου – εξόδου. Κάθε σπίτι θα πρέπει να έχει ιδανικά περισσότερους από έναν τρόπους διαφυγής. Βεβαιωθείτε πως εξετάζετε κάθε πόρτα του σπιτιού, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση. Είναι οι κλειδαριές εύκολο να ανοιχτούν ακόμα και με ένα χέρι; Πυρκαγιά ή κάποια βλάβη ή ζημιά από καταιγίδα μπορεί να καταστήσουν κάποια έξοδο αδιάβατη; Υπάρχουν εναλλακτικές έξοδοι; Πρέπει να μπορείτε με ευκολία να διαβείτε κάθε πόρτα, ιδιαίτερα αν πρέπει επειγόντως να εκκενώσετε τον χώρο. Προσέξτε οτιδήποτε μπορεί να σας κάνει να παραπατήσετε, όπως ψηλά σκαλοπάτια, προεξοχές ή χαλάκια. Αν πρέπει να ανέβετε σκαλοπάτια για να εισέλθετε στο σπίτι σκεφτείτε την εγκατάσταση κιγκλιδώματος.

Κουζίνα

Κρατήστε τους διαδρόμους προς την κουζίνα χωρίς εμπόδια. Αντιολισθητικά χαλάκια χαμηλού προφίλ (συνήθως από καουτσούκ) μπορούν να τοποθετηθούν μπροστά από το ψυγείο ή τον νεροχύτη, αν πέφτουν νερά. Κάποιο τρόλεϊ θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για την μεταφορά πραγμάτων από και προς την κουζίνα, κατά την προετοιμασία των γευμάτων.

Μπάνιο

Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή! Το πρωινό ξύπνημα μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο και επικίνδυνο. Καθίστε στην πλευρά του κρεβατιού για λίγο, προτού σηκωθείτε. Πείτε καλημέρα στο αιθουσαίο σας σύστημα, στρίβοντας αριστερά – δεξιά και πάνω – κάτω το κεφάλι σας 2-3 φορές. Βεβαιωθείτε πως βλέπετε καλά. Όταν σηκωθείτε τεντωθείτε για να βεβαιωθείτε πως στέκεστε καλά, βεβαιωθείτε πως ο φωτισμός είναι επαρκής και πως η διαδρομή που θα ακολουθήσετε είναι ανεμπόδιστη, προτού ξεκινήσετε να κινείστε. Κρατήστε το μπαστούνι ή την περπατούρα σας κοντά στο κρεβάτι, αν τη χρειάζεστε για να μετακινηθείτε.

Ο φωτισμός είναι σημαντικός

Είτε είναι μέρα, είτε νύχτα, επαρκής φωτισμός από την οροφή και το δάπεδο μπορεί να διευκολύνει σημαντικά την μετακίνηση εντός του σπιτιού.

Αναβαθμίστε τα φώτα του σπιτιού, ώστε να είναι αποδοτικότερα και οικονομικότερα. Θέλει προσοχή όμως! Κάποια φώτα LED θέλουν κάποια λεπτά για να αποδώσουν πλήρως το φως, όταν ανάβουν. Εσείς χρειάζεστε φώτα που να αποδίδουν αμέσως το φως τους όταν ανάβουν.

Αυλή/Κήπος

Αν σας αρέσει να ασχολείστε με τον κήπο, αξίζει τον κόπο να διαμορφώσετε ένα καθαρό και επίπεδο μονοπάτι στην αυλή σας. Πέτρες στρογγυλές ή χοντρό ανισόπεδο πλακόστρωτο, αν και αισθητικά ευχάριστα, δεν αποτελούν την καλύτερη επιλογή στη συγκεκριμένη περίπτωση. Προτιμήστε τσιμέντο ή πλακόστρωτο με τις πλάκες τοποθετημένες πολύ κοντά η μία στην άλλη. Ο στόχος είναι ένα δάπεδο σταθερό, επίπεδο και αρκετά φαρδύ, ώστε τα πόδια σας να πατούν καλά, ακόμα και όταν οι κινήσεις σας δεν μπορούν να είναι πολύ ακριβείς.

Αυτοκίνητο/Γκαράζ

Τα γκαράζ συνήθως είναι σκοτεινά. Προβλέψτε να εγκαταστήσετε επιπλέον φωτισμό. Φροντίστε η πρόσβαση στο γκαράζ να είναι εύκολη και ανεμπόδιστη. Αν χρησιμοποιείτε το γκαράζ σαν αποθήκη, φροντίστε να κρατάτε πράγματα που χρειάζεστε συχνά στο επίπεδο του θώρακα ή της μέσης, ώστε να έχετε εύκολη πρόσβαση σε αυτά χωρίς να χρειάζεται να σκύψετε, να σκαρφαλώσετε ή να τεντωθείτε για να φτάσετε κάτι.

Βοηθητικές συσκευές

Αν χρησιμοποιείτε μπαστούνι ή περπατούρα μπορεί να είναι χρήσιμο να έχετε περισσότερα από ένα. Αν το σπίτι σας είναι μεζονέτα, μπορείτε να έχετε ένα μπαστούνι σε κάθε πάτωμα. Έτσι, μπορείτε να περπατάτε ως τη σκάλα, να αφήνετε το μπαστούνι σας, να ανεβαίνετε χρησιμοποιώντας τα κάγκελα, και να παίρνετε το μπαστούνι που βρίσκεται στο τέλος της σκάλας. Όταν πρέπει να κατεβείτε τη σκάλα, αφήνετε το μπαστούνι στην άκρης της, κατεβαίνετε και πάλι με τη βοήθεια του κιγκλιδώματος, και παίρνετε το μπαστούνι που αφήσατε στη βάση της σκάλας. Αν χρησιμοποιείτε μπαστούνι, είναι χρήσιμο αυτό να έχει μία θηλιά, ώστε να μπορείτε να το τοποθετήσετε στον καρπό σας, αν χρειαστεί να κρατήσετε κάτι στο χέρι.