Συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες

Η συμπληρωματική και εναλλακτική ιατρική αναφέρεται σε οποιοδήποτε σύστημα ιατρικής και υγειονομικής περίθαλψης, πρακτική ή προϊόν που γενικά δεν θεωρείται μέρος της συμβατικής (κύριας) ιατρικής, όπως ασκείται από όσους είναι κάτοχοι πτυχίου ιατρικής.
Όταν μια πρακτική χρησιμοποιείται μαζί με τη συμβατική ιατρική, αναφέρεται συχνά ως «συμπληρωματική» υγειονομική περίθαλψη. Όταν χρησιμοποιείται στη θέση της συμβατικής ιατρικής, ονομάζεται "εναλλακτική". Στην πράξη, αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά και υπάρχουν πολλές γκρίζες περιοχές. Θα πρέπει να είμαστε πολύ καλά ενημερωμένοι προτού χρησιμοποιήσουμε κάποια συμπληρωματική ή εναλλακτική θεραπεία.
Τα νέα φάρμακα και ιατρικές συσκευές πρέπει να εγκρίνονται από τον Ε.Ο.Φ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων). Η διαδικασία έγκρισης περιλαμβάνει ερευνητικές εκθέσεις και αξιολογήσεις από ομοτίμους. Το τελικό στάδιο της συμβατικής ιατρικής έρευνας περιλαμβάνει την αξιολόγηση μέσω ελεγχόμενων διπλών τυφλών μελετών. Αυτό σημαίνει ότι ούτε οι ερευνητές ούτε οι εθελοντές που συμμετέχουν στη μελέτη γνωρίζουν ποιος λαμβάνει την υπό δοκιμή θεραπεία και ποιος λαμβάνει εικονικό φάρμακο (ένα ανενεργό φάρμακο). Τα αποτελέσματα τεκμηριώνονται σχολαστικά για να διασφαλιστεί η ακίβειά τους αλλά και για να σταματήσει έγκαιρα η μελέτη, εάν υπάρχουν προβλήματα.
Πολύ λίγες επιστημονικές μελέτες, βασισμένες σε στοιχεία, έχουν πραγματοποιηθεί για να διαπιστωθεί πόσο καλά λειτουργούν οι συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες, ειδικά για άτομα με διαταραχές ισορροπίας και ζάλης. Εάν δεν παρέχεται επαλήθευση της αποτελεσματικότητας της προτεινόμενης θεραπείας, μέσω προσεκτικής έρευνας, τότε το καλύτερο θα ήταν να την αποφύγετε. Μπορεί να είναι αναποτελεσματική ή επιβλαβής και σχεδόν πάντα ιδιαίτερα δαπανηρή.
Η ιστορία του Dr. John Epley και του ομώνυμου ελιγμού του, ωστόσο, είναι ένα μάθημα για το ότι πρέπει να κρατάμε ανοιχτό το μυαλό μας σε νέες θεραπείες, μέχρι αυτές να ελεγχθούν και να αποδειχτούν ή να απορριφθούν. Ο Δρ. John Epley παρουσίασε για πρώτη φορά την κομψή ιδέα του ότι ένα μόνο σετ καθοδηγούμενων κινήσεων του κεφαλιού θα μπορούσε να θεραπεύσει τις περισσότερες περιπτώσεις καλοήθους παροξυσμικού ιλίγγου θέσεως σε συναδέλφους του το 1980. Σκεπτισκισμός γέμισε την αίθουσα κατά τη διάρκεια της ανακοίνωσης. Κάποιοι γιατροί μάλιστα αποχώρησαν από την αίθουσα. O Epley αντιμετώπισε τον χλευασμό και την κατακραυγή των συναδέρφων του για μία δεκαετία τουλάχιστον, μέχρι να αποδειχτεί η ορθότητα του χειρισμού που πρότεινε. Από τότε, ο θεραπευτικός χειρισμός Epley έχει δοκιμαστεί εκτενώς σε κλινικά περιβάλλοντα. Έχει αποδειχθεί ότι είναι μια αποτελεσματική θεραπεία διαρκείας για τη συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων με τον πιο κοινό τύπο ιλίγγου θέσεως.
Η ιστορία του Dr. Epley είναι η απόδειξη της σημασίας του να είμαστε ανοικτοί σε νέες θεραπείες και μεθόδους. Μέχρι να ελεγχθεί κλινικά κάτι, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε αν λειτουργεί ή όχι.
Συμπληρωματικές θεραπείες
Συμπληρωματικές θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με τη συμβατική ιατρική θεραπεία για να μας βοηθήσουν να αισθανθούμε καλύτερα και να αντιμετωπίςουμε πιο αποτελεσματικά τη ζάλη και την αστάθεια. Ωστόσο, μόνο και μόνο επειδή μια συμπληρωματική θεραπεία είναι δημοφιλής ή λειτουργεί για κάποιους ασθενείς, αυτό δεν την κάνει απαραίτητα κατάλληλη για όλους τους πάσχοντες.
Κάποιοι γιατροί υποστηρίζουν τις συμπληρωματικές θεραπείες. Άλλοι είναι διστακτικοί, συνήθως επειδή πολλές θεραπείες δεν έχουν δοκιμαστεί τόσο αυστηρά όσο οι συμβατικές θεραπείες.
Οι θεραπείες που κάποιοι άνθρωποι βρίσκουν χρήσιμες για την αντιμετώπιση της ζάλης και της αστάθειας περιλαμβάνουν:
Διαλογισμός και άλλες τεχνικές χαλάρωσης
Η εξάσκηση τεχνικών χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες ή του άγχους, στη βελτίωση του ύπνου και στην προώθηση μιας γενικής αίσθησης ευεξίας.
Ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας μπορεί να πραγματοποιηθεί οπουδήποτε. Χρειάζονται μόνο λίγα λεπτά την ημέρα. Υπάρχουν πολλές τεχνικές. Το θέμα είναι να βρει κανείς ποια λειτουργεί καλύτερα για εκείνον. Χρειάζεται χρόνος και επιμέλεια για να φανούν αποτελέσματα. Δεν λειτουργεί για όλους, ωστόσο. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι δεν έχει σταθερά αποτελέσματα σε όλους τους ανθρώπους, μερικοί μάλιστα αισθάνονται ακόμη πιο αγχωμένοι, όταν νιώθουν ότι «αποτυγχάνουν» στην αξιοποίηση της πρακτικής του διαλογισμού.
Θεραπευτικό μασάζ
Πολλοί άνθρωποι με ζάλη έχουν μεγάλη ένταση στους μυς του λαιμού και των ώμων, καθώς και πόνο. Αυτό συχνά παρερμηνεύεται ως ζάλη που προκαλείται από πρόβλημα στον αυχένα (αυχενική ζάλη). Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, το πρόβλημα του αυχένα και των ώμων προκαλείται από τη φυσική αντίδραση του ασθενούς να αποφεύγει την κίνηση του αυχένα, καθώς αυτή τον ζαλίζει. Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση δυσκαμψίας στον αυχένα και στους ώμους. Το θεραπευτικό μασάζ μπορεί συχνά να συνδυαστεί αποτελεσματικά με την θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης για να προσφέρει ανακούφιση.
Χειροπρακτική θεραπεία
Υπάρχει μεγάλη συζήτηση στην ιατρική βιβλιογραφία σχετικά με το εάν οι χειροπρακτικές θεραπείες λειτουργούν και σε περιπτώσεις που φαίνεται να λειτουργούν, γιατί συμβαίνει αυτό. Πολλοί γιατροί παραμένουν δύσπιστοι και τη θεωρούν ψευδοεπιστήμη.
Τα προβλήματα αστάθειας και ζάλης μπορεί να έχουν πολλές αιτίες. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ πολλών άλλων, προβλήματα στον αυχένα, τους ώμους και την πλάτη. Μερικές φορές, αυτά τα προβλήματα είναι απότοκα της ζάλης και του ιλίγγου, καθώς οι πάσχοντες μειώνουν τις κινήσεις του κεφαλιού και του λαιμού, για να μην προκληθεί ζάλη. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μυϊκής έντασης και πόνου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι χειροπρακτικές θεραπείες μπορεί να είναι χρήσιμες. Τα άτομα που έχουν υποστεί τραυματισμούς στον αυχένα μπορεί επίσης να βρουν ανακούφιση μέσω της χειροπρακτικής.
Από την άλλη πλευρά, πολλά προβλήματα ζάλης και ισορροπίας πιθανότατα δεν θα βελτιωθούν με τις χειροπρακτικές θεραπείες. Μερικοί άνθρωποι, όπως εκείνοι με αιθουσαία ημικρανία, μπορεί να έχουν χειρότερη ζάλη μετά από χειροπρακτικές θεραπείες.
Βελονισμός
Ο βελονισμός προωθείται τόσο ως συμπληρωματική όσο και ως εναλλακτική ιατρική θεραπεία. Ο βελονισμός είναι μια αμφισβητούμενη θεραπεία. Ενώ, για παράδειγμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας απαριθμεί 31 συμπτώματα και καταστάσεις που φαίνονται σε ελεγχόμενες δοκιμές ότι αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τον βελονισμό (πόνος στον αυχένα, πονοκέφαλος, ναυτία και έμετος, κατάθλιψη κλπ.), το Εθνικό Συμβούλιο κατά της απάτης στην υγεία, στις ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι υπάρχουν ανεπαρκή ή ανύπαρκτα επιστημονικά στοιχεία για την υποστήριξη αυτών των ισχυρισμών.
Εναλλακτικές θεραπείες
Οι εναλλακτικές θεραπείες χρησιμοποιούνται από κάποιους ανθρώπους, αντί της συμβατικής ιατρικής θεραπείας. Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχές ισορροπίας και ζάλη έχουν διάφορους λόγους για να δοκιμάσουν εναλλακτικές θεραπείες. Ορισμένες θεραπείες φαίνονται ελπιδοφόρες, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικά ή ιατρικά στοιχεία που να δείχνουν ότι λειτουργούν.
Ορισμένοι τύποι εναλλακτικής θεραπείας μπορεί να μην είναι ασφαλείς και μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υγεία μας. Η ωτοκέρωση (τοποθέτηση φλεγόμενου κώνου στο αυτί για την απομάκρυνση του κεριού), για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα και ακόμη και να βλάψει το τύμπανο. Έχει αποδειχθεί ότι είναι αναποτελεσματική στην αφαίρεση του κεριού του αυτιού. Ορισμένες μοντέρνες δίαιτες μπορεί να βλάψουν την υγεία, αφού δεν περιλαμβάνουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά, ενώ παρέχουν υπερβολικές ποσότητες, σε σχέση με αυτές που χρειάζεται το σώμα μας, άλλων θρεπτικών συστατικών.
Οι εναλλακτικές θεραπείες για τη ζάλη και την αστάθεια, που δεν υποστηρίζονται ούτε από τεκμηριωμένη έρευνα, ούτε από τους περισσότερους γιατρούς περιλαμβάνουν:
Οποιοπαθητική
Η ομοιοπαθητική ιατρική αναπτύχθηκε στη Γερμανία πριν από περισσότερα από 200 χρόνια, πριν δηλαδή αναπτυχθούν οι βασικές αρχές της σύγχρονης ιατρικής. Η ομοιοπαθητική βασίζεται σε δύο ιδέες: η πρώτη είναι πως μια ασθένεια μπορεί να θεραπευτεί από μια ουσία που παρήγαγε παρόμοια συμπτώματα σε υγιείς ανθρώπους και η δεύτερη πως όσο χαμηλότερη είναι η δόση του φαρμάκου, τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητά του.
Πολλά ομοιοπαθητικά προϊόντα αραιώνονται σε σημείο που δεν παραμένουν μόρια της αρχικής ουσίας. Προέρχονται από φυτά (όπως κόκκινο κρεμμύδι, άρνικα, νυχτολούλουδο και τσουκνίδα), μέταλλα (όπως το αρσενικό) και ζώα (όπως θρυμματισμένες ολόκληρες μέλισσες). Μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση των στοιχείων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις ότι η ομοιοπαθητική είναι αποτελεσματική για οποιαδήποτε πάθηση υγείας. Δεν είναι τουλάχιστον πιο αποτελεσματική από ένα εικονικό φάρμακο (ανενεργό φάρμακο - placebo).
Η ομοιοπαθητική είναι μία αμφιλεγόμενη πρακτική. Ορισμένες βασικές αρχές της δεν συμφωνούν με θεμελιώδεις επιστημονικές έννοιες. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν να εξηγηθεί με επιστημονικούς όρους πώς ένα προϊόν που περιέχει λίγο ή καθόλου δραστικό συστατικό μπορεί να έχει οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις για την αυστηρή κλινική έρευνα τέτοιων προϊόντων. Για παράδειγμα, οι ερευνητές δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι ένα εξαιρετικά αραιό μείγμα περιέχει την ουσία που αναγράφεται στην ετικέτα. Ούτε κατάφεραν να αναπτύξουν αντικειμενικές μεθόδους μέτρησης που να δείχνουν τα αποτελέσματα εξαιρετικά αραιωμένων προϊόντων στο ανθρώπινο σώμα.
Μια άλλη ερευνητική πρόκληση είναι ότι οι ομοιοπαθητικές θεραπείες είναι εξαιρετικά εξατομικευμένες. Δεν υπάρχει ενιαίο πρότυπο συνταγογράφησης για τους επαγγελματίες. Υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικές θεραπείες που μπορούν να συνταγογραφηθούν σε διάφορες αραιώσεις για χιλιάδες συμπτώματα.
Τα περισσότερα ομοιοπαθητικά προϊόντα περιέχουν κατά βάση νερό και μερικές φορές ζάχαρη. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της ομοιοπαθητικής που αφορά στη θεραπεία της ζάλης και των διαταραχών ισορροπίας είναι ότι η επιστημονική διάγνωση και η αποτελεσματική θεραπεία μιας πάθησης μπορεί να καθυστερήσουν, ενόσω ο ασθενής υποβάλλεται σε ομοιοπαθητική θεραπεία.
Γεώργιος Κωνσταντινίδης MD, PhD, MRCS(Glasg), DOHNS(Glasg)
“Η ισορροπία μπορεί να
επιστρέψει στη ζωή σας”
Επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε ένα ραντεβού σήμερα.