Skip to main content

ΚΛΕΙΣΤΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ

© Ιατρείο Ζάλης και Ιλίγγου. All rights reserved.

Δευτεροπαθής ενδολεμφικός ύδρωπας

Τι είναι;

Ο ενδολεμφικός ύδρωπος είναι μια συσσώρευση υγρού στο εσωτερικό αυτί. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ίλιγγο, απώλεια ακοής, εμβοές και αίσθημα απόφραξης ή πληρότητας του αυτιού.

Ο πρωτοπαθής ενδολεμφικός ύδρωπας συμβαίνει από μόνος του, χωρίς υποκείμενη αιτία. Αντίθετα, «δευτεροπαθής» σημαίνει ότι η συσσώρευση υγρού προκλήθηκε από άλλο πρόβλημα, όπως υποκείμενο νόσημα ή τραυματισμό.

Αίτια

Το υγρό στο εσωτερικό αυτί (γνωστό ως ενδόλεμφος) βοηθά τα κύτταρα στο εσωτερικό αυτί να λειτουργούν κανονικά. Αυτά τα κύτταρα ανιχνεύουν τον ήχο, τις αλλαγές της βαρύτητας και τις αλλαγές στην ταχύτητα ή την κατεύθυνση του κεφαλιού. Όταν υπάρχει πάρα πολύ υγρό, τα κύτταρα μπορεί να μην λειτουργούν σωστά, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει απώλεια ακοής και ίλιγγο. Ωστόσο, δεν έχουν όλα τα άτομα με ενδολεμφικό ύδρωπα συμπτώματα.

Η συσσώρευση υγρού στο εσωτερικό αυτί μπορεί να προκληθεί από τραύμα ή φλεγμονή. Αυτό μπορεί να συμβεί εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια μετά το ερέθισμα που την προκάλεσε. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για καθυστερημένο δευτεροπαθή ενδολεμφικό ύδρωπα.

Πιθανά αίτια είναι:

  • Χειρουργική επέμβαση που επηρεάζει το εσωτερικό αυτί, όπως κοχλιακή εμφύτευση, για την αντιμετώπιση της κώφωσης ή αναβολοτομή για ωτοσκλήρυνση 
  • Βλάβη από έκθεση σε δυνατούς θορύβους, όπως πυροβολισμούς ή εκρήξεις (ακουστικό τραύμα)
  • Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την εξισορρόπηση της ποσότητας υγρών στο σώμα
  • Αλλαγές στην πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, του υγρού που προστατεύει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό
  • Όγκοι (ακουστικά νευρινώματα) στο εσωτερικό αυτί
  • Λοιμώξεις, όπως μέση ωτίτιδα ή λαβυρινθίτιδα
  • Άλλες ασθένειες που προκαλούν φλεγμονή, όπως παρωτίτιδα, ιλαρά, μηνιγγίτιδα ή γρίπη

Είναι πιθανό ότι οι τραυματισμοί στο κεφάλι μπορούν επίσης να προκαλέσουν δευτεροπαθή ενδολεμφικό ύδρωπα.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • επεισόδια ιλίγγου (αίσθημα ότι το δωμάτιο γυρίζει)
  • απώλεια ακοής που έρχεται και φεύγει (κυμαινόμενη)
  • εμβοές (βουητό στα αυτιά) που μπορεί να έρχονται και να φεύγουν
  • αισθήματα απόφραξης του αυτιού ή πληρότητας, που μπορεί να έρχεται και να παρέρχεται

Μερικοί άνθρωποι έχουν απώλεια ακοής που προκαλείται από ασθένεια. Στην περίπτωση του καθυστερημένου δευτεροαθή ενδολεμφικού ύδρωπα, τα συμπτώματα του ιλίγγου μπορεί να εμφανιστούν μήνες ή χρόνια αργότερα.

Διάγνωση

Η διάγνωση συνήθως γίνεται από ειδικό ΩΡΛ ιατρό ή νευρολόγο.

Ο γιατρός μπορεί να υποψιαστεί δευτεροπαθή ενδολεμφικό ύδρωπα, αφού ρωτήσει για τα συμπτώματα και λάβει το ιατρικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων τραυματισμών, ασθενειών, και φαρμάκων που λαμβάνονται ή διακόπηκαν πρόσφατα. Ο γιατρός θα προχωρήσει επίσης σε ενδελεχή κλινική εξέταση.

Διαγνωστικές εξετάσεις στις οποίες είναι πιθανό κάποιος να υποβληθεί είναι:

  • τεστ ακοής
  • δοκιμασίες αιθουσαίας λειτουργίας
  • δοκιμασίες ισορροπίας
  • εξετάσεις αίματος
  • απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία)

Ορισμένες από αυτές τις εξετάσεις γίνονται για να αποκλειστούν άλλα προβλήματα υγείας. Αρκετές άλλες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν τα ίδια συμπτώματα με το δευτεροπαθή ενδολεμφικό ύδρωπα, επομένως ο γιατρός πρέπει να εξετάσει όλες τις πιθανότητες πριν κάνει τη διάγνωση.

Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει τον εντοπισμό και τη θεραπεία του αιτίου που οδήγησε στην εμφάνιση του δευτεροπαθούς ενδολεμφικού ύδρωπα, εάν είναι δυνατόν, καθώς και την πραγματοποίηση αλλαγών που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων.

Η θεραπεία που προτείνεται εξαρτάται από:

  • την ηλικία του πάσχοντος
  • πόσο συχνά και σοβαρά είναι τα συμπτώματά
  • την ταυτόχρονη παρουσία άλλων νοσημάτων όπως ημικρανία, αρθρίτιδα ή αλλεργίες

Ο γιατρός μπορεί να θέλει πρώτα να δοκιμάσει αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη φαρμακευτική αγωγή, ειδικά εάν τα συμπτώματά είναι ήπια. Εάν αυτό δεν λειτουργήσει, μπορεί να προταθούν άλλες πιο επεμβατικές επιλογές, όπως ενέσεις στο αυτί ή χειρουργική επέμβαση.

Διατροφή

Συχνά συνιστάται αλλαγή στις διατροφικές προτιμήσεις των πασχόντων. Η τήρηση ενός ημερολογίου υγείας μπορεί να βοηθήσει να προσδιοριστεί εάν αυτές οι αλλαγές κάνουν διαφορά ή όχι. Οι πιο συνηθισμένες αλλαγές είναι:

  • Δίαιτα χαμηλή σε νάτριο (αλάτι)
  • Λήψη λιγότερο από 100 mg καφεΐνης την ημέρα
  • Αποφυγή τροφών που προκαλούν συχνά ημικρανίες και μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις, όπως γλουταμινικό μονονάτριο (MSG), σοκολάτα, κόκκινο κρασί, γαλακτοκομικά προϊόντα και παλαιωμένα ή τουρσί τρόφιμα
  • Καλή ενυδάτωση

Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα που μπορεί να συνταγογραφηθούν περιλαμβάνουν:

  • Τα διουρητικά, συνταγογραφούνται συχνά για να μειώσουν τη συσσώρευση υγρών στο εσωτερικό αυτί. Δεν λειτουργούν σε όλους τους ασθενείς και μπορεί να έχουν παρενέργειες.
  • Φάρμακα για τη μείωση της σοβαρότητας του ιλίγγου ή της ναυτίας κατά τη διάρκεια των προσβολών, όπως η διμενυδρινάτη ή μερικές φορές η διαζεπάμη

Ο γιατρός θα πρέπει να ενημερωθεί για όλα τα φάρμακα που λαμβάνονται, συμπεριλαμβανομένων βιταμινών, μετάλλων, φυτικών, ομοιοπαθητικών ή μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Αυτά μπορεί μερικές φορές να προκαλέσουν παρενέργειες ή να κάνουν άλλα φάρμακα λιγότερο αποτελεσματικά.

Αποφυγή παραγόντων που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα

Σε κάποιους ανθρώπους κάποιοι παράγοντες φαίνεται να  προκαλούν κρίσεις ιλίγγου:

  • τρόφιμα και ποτά, όπως η υψηλή πρόσληψη αλατιού, η καφεΐνη ή ορισμένα τρόφιμα
  • αλκοόλ
  • κάπνισμα ή χρήση καπνού
  • σωματική δραστηριότητα
  • αλλεργίες
  • ασθένεια
  • άγχος, υπερκόπωση, κούραση ή κόπωση
  • περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως αλλαγές πίεσης, θορυβώδες περιβάλλον, έντονα φώτα ή φώτα που αναβοσβήνουν και ορισμένα οπτικά μοτίβα, όπως ρίγες

Ο γιατρός μπορεί να προτείνει να τηρείται ένα ημερολόγιο με τα συμπτώματά και πιθανές αιτίες που τα πυροδοτούν. Εάν εντοπιστούν τέτοιοι παράγοντες, καλό είναι να αποφεύγονται.

Ενδοτυμπανικές εγχύσεις

Εάν η φαρμακευτική αγωγή και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν επαρκούν για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, μπορεί να χρειαστούν πιο επεμβατικές θεραπείες. Ορισμένες θεραπείες περιλαμβάνουν έγχυση φαρμάκου στο μέσο αυτί μέσω του τυμπάνου (ενδοτυμπανικές εγχύσεις). Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές οι θεραπείες γίνονται σε πολλές συνεδρίες.

  • Οι ενέσεις στεροειδών μπορεί να είναι χρήσιμες σε ορισμένες περιπτώσεις. Ο στόχος αυτής της θεραπείας είναι η μείωση της φλεγμονής. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ενέσεις στεροειδών είναι αποτελεσματικές στη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας των κρίσεων. Με τα στεροειδή, υπάρχει μικρός κίνδυνος πρόκλησης βαρηκοίας.
  • Η γενταμυκίνη είναι ένα αντιβιοτικό που καταστρέφει τα τριχωτά κύτταρα του αυτιού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο του ιλίγγου. Πρόκειται για θεραπεία που είναι συχνά αποτελεσματική στον έλεγχο του ιλίγγου, υπάρχει όμως κίνδυνος να επιδεινωθεί η ακοή του ασθενούς, αλλά και η ισορροπία.  Εάν συμβεί αυτό, μπορεί να απαιτηθεί θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης.

Χειρουργική επέμβαση

Σπάνια, εάν άλλες θεραπείες δεν έχουν αποτέλεσμα και ο ίλιγγος επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα της ζωής, μπορεί να συστηθεί ένας από τους ακόλουθους τύπους χειρουργικής επέμβασης:

  • Αποσυμπίεση ενδολεμφικού ασκού, όπου ο χειρουργός αφαιρεί οστό γύρω από τον σάκο που παροχετεύει υγρό από το εσωτερικό αυτί. Τα συμπτώματα του ιλίγγου βελτιώνονται περίπου στα δύο τρίτα των ασθενών που υποβάλλονται σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση, αν και περίπου ο ίδιος αριθμός ασθενών βελτιώνεται χωρίς χειρουργική επέμβαση. Ένα πλεονέκτημα αυτής της επέμβασης είναι ότι δεν επηρεάζει την ακοή. Υπάρχει μικρός κίνδυνος διαρροής εγκεφαλονωτιαίου υγρού με αυτή τη διαδικασία.
  • Αιθουσαία νευρεκτομή, όπου ο χειρουργός κόβει το νεύρο που πηγαίνει από το τμήμα ισορροπίας του εσωτερικού αυτιού στον εγκέφαλο. Για τους περισσότερους ασθενείς, οι κρίσεις υποχωρούν εντελώς μετά από αυτή τη διαδικασία. Αλλά είναι μια σημαντική χειρουργική επέμβαση με κίνδυνο επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένης της διαρροής εγκεφαλονωτιαίου υγρού, της μόλυνσης ή του εγκεφαλικού επεισοδίου.
  • Λαβυρινθεκτομή, όπου ο χειρουργός αφαιρεί ολόκληρο το εσωτερικό αυτί. Αυτή η χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως πολύ επιτυχημένη στη διακοπή των συμπτωμάτων, αλλά προκαλεί επίσης ολική απώλεια ακοής στο προσβεβλημένο αυτί. Συνήθως γίνεται μόνο σε ηλικιωμένους ασθενείς ή ασθενείς που έχουν ήδη σοβαρού βαθμού απώλεια ακοής.

Οι περισσότεροι ασθενείς θα έχουν κάποια συμπτώματα μετά από αιθουσαία νευρεκτομή ή λαβυρινθεκτομή, όπως ζάλη, θολή όραση και αστάθεια. Συνήθως, θα χρειαστούν θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης. Πρέπει να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε καταστροφική μορφή θεραπείας ενέχει κίνδυνο. 

Θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης και επανεκπαίδευση της ισορροπίας

Η αιθουσαία αποκατάσταση είναι ένας τύπος θεραπείας που βασίζεται στην άσκηση. Στόχος του είναι να βοηθήσει το σώμα και τον εγκέφαλό να επανεκπαιδευτούν στο πώς να ισορροπούν. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν ότι τους βοηθά να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν κάνουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Δυστυχώς, δεν μπορεί να αποτρέψει μελλοντικές κρίσεις. Η θεραπεία αυτή δεν συνιστάται συνήθως στα αρχικά στάδια της νόσου, όταν τα συμπτώματα έρχονται και παρέρχονται, επειδή ο εγκέφαλος δεν μπορεί να προσαρμοστεί στην κυμαινόμενη φύση της διαταραχής. Αργότερα, εάν τα συμπτώματα εμμένουν, η θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης μπορεί να είναι χρήσιμη.

Αντιμετώπιση κρίσεων

Μία κρίση μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, επομένως είναι σημαντικό οι ασθενείς να είναι προετοιμασμένοι. Θα πρέπει να έχουν γνώση των φαρμάκων που μπορούν να πάρουν όταν αντιμετωπίζουν μία κρίση. Πρέπει επίσης να ξέρουν πότε πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους ή να μεταβούν στο νοσοκομείο.

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσεις, βοηθούν τα ακόλουθα:

  • Ξαπλώνουμε οριζόντια σε μια σταθερή επιφάνεια, όπως το πάτωμα.
  • Προσπαθούμε να μην κουνήσουμε το κεφάλι.
  • Προσπαθούμε να κρατάμε τα μάτια ανοιχτά και προσηλωμένα σε ένα αντικείμενο που δεν κινείται.
  • Δεν τρώμε και δεν πίνουμε πολύ.
  • Εάν δεν μπορούμε να κρατήσουμε καθόλου υγρά, λόγω εμέτου, για περισσότερο από 24 ώρες, καλούμε το γιατρό μας.

Μετά από μια κρίση, μπορεί να νιώθει κανείς υπνηλία. Είναι εντάξει να ξεκουραστούμε για λίγο, αλλά όσο πιο γρήγορα μπορεί κανείς, πρέπει να προσπαθήσει να σηκωθεί αργά και να μετακινηθεί προσεκτικά, ώστε να μπορέσετε να ανακτήσει την ισορροπία του.

Οι φίλοι και η οικογένεια πρέπει να είναι ενημερωμένοι στο πώς να αναγνωρίσουν μια κρίση και τι μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν τον πάσχοντα. Οι κρίσεις μπορεί να είναι αρκετά μεγάλες, γι' αυτό καλό είναι να έχουμε μία στρατηγική για εκτεταμένη υποστήριξη. Διαμορφώνουμε ένα πρόγραμμα υποστήριξης το οποίο μοιραζόμαστε με φίλους, συγγενείς, συνεργάτες και εργοδότες.

Τι να περιμένουμε στο μέλλον;

Η νόσος εξελίσσεται διαφορετικά σε διαφορετικούς ανθρώπους, επομένως ο γιατρός δεν είναι πάντα σε θέση να ενημερώσει τους ασθενείς για το τι ακριβώς να περιμένουν. Μερικοί άνθρωποι έχουν ήπια συμπτώματα και μόνο μία ή δύο κρίσεις. Άλλα άτομα έχουν σοβαρά συμπτώματα και συχνές κρίσεις. Για πολλούς ανθρώπους, η ασθένεια ακολουθεί ένα μοτίβο ύφεσης και έξαρσης, που σημαίνει ότι τα συμπτώματα βελτιώνονται για λίγο και στη συνέχεια επιδεινώνονται ξανά.

Η νόσος επίσης αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Για πολλούς ανθρώπους, οι κρίσεις ιλίγγου τελικά υποχωρούν από μόνες τους, αλλά οι εμβοές και η πίεση στο αυτί συχνά παραμένουν αμετάβλητες ενώ η απώλεια ακοής συνήθως επιδεινώνεται. Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν συνεχή προβλήματα ισορροπίας στα τελευταία στάδια της νόσου.

Όταν η νόσος έχει προχωρήσει αρκετά, μερικοί άνθρωποι έχουν επεισόδια όπου πέφτουν στο έδαφος χωρίς προειδοποίηση, αλλά δεν χάνουν τις αισθήσεις τους. Αυτά ονομάζονται ωτολιθικές κρίσεις Tumarkin. Μερικοί άνθρωποι έχουν μόνο ένα επεισόδιο, ενώ άλλοι περισσότερα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κρίσεις αυτές υποχωρούν από μόνες τους ή μπορούν να αντιμετωπιστούν με ενέσεις στεροειδών. Πολλοί ασθενείς δεν θα αντιμετωπίσουν ποτέ ξαφνικές πτώσεις.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Γεώργιος Κωνσταντινίδης MD, PhD, MRCS(Glasg), DOHNS(Glasg)

“Η ισορροπία μπορεί να
επιστρέψει στη ζωή σας”

Επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε ένα ραντεβού σήμερα.