Skip to main content

ΚΛΕΙΣΤΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ

© Ιατρείο Ζάλης και Ιλίγγου. All rights reserved.

Νόσος Ménière

Τι είναι η νόσος Ménière;

Η νόσος Ménière είναι μία χρόνια, ανίατη αιθουσαία διαταραχή, ένα ιδιοπαθές σύνδρομο ενδολεμφικού ύδρωπα, που προκαλεί μία σειρά επαναλαμβανόμενων επεισοδίων ιλίγγου, εμβοών και βαρηκοΐας, σαν αποτέλεσμα της αυξημένης ποσότητας ενός υγρού που ονομάζεται ενδόλεμφος, εντός του έσω ωτός.

Η νόσος Ménière μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, συχνότερα όμως σε ενήλικες ηλικίας 40 – 60 ετών. Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός ασθενών που πάσχουν από τη νόσο. Υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν 615.000 ασθενείς, ενώ κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 45.500 νέες περιπτώσεις.

Αίτια και παθογένεια

Τα ακριβή αίτια της νόσου είναι άγνωστα. Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί τα τελευταία χρόνια, αγγειακά, ιογενή, αλλεργίες, αυτοάνοσα προβλήματα, ημικρανία καθώς και η πιθανότητα κάποιου γενετικού παράγοντα.

Οι ειδικοί δεν είναι βέβαιοι για την πηγή των οξέων συμπτωμάτων ενός επεισοδίου Ménière. Η επικρατέστερη θεωρία είναι πως αυτά προέρχονται από την αυξημένη πίεση που δημιουργεί η μεγάλη ποσότητα ενδολέμφου εντός του έσω ωτός, που οδηγεί σε ρήξη των μεμβρανών που χωρίζουν την ενδόλεμφο από την περίλεμφο. Κάποιοι ασθενείς εντοπίζουν γεγονότα και καταστάσεις που μπορεί να πυροδοτήσουν ένα επεισόδιο, όπως το στρες, η υπερκόπωση, αλλαγές στην πίεση, συγκεκριμένες τροφές, και δίαιτα πλούσια σε αλάτι.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα δεν είναι πάντα τα ίδια στην πορεία της νόσου και μπορεί να διαφοροποιούνται στην αρχή, κατά τη διάρκεια και στο μεσοδιάστημα μεταξύ των επεισοδίων, καθώς επίσης και όταν η νόσος έχει εξελιχθεί.

Η νόσος Ménière μπορεί να ξεκινήσει με διακυμάνσεις της ακοής που μπορεί να εξελιχθούν σε επεισόδια ιλίγγου και ζάλης. Συχνά, ενός επεισοδίου, προηγείται η αίσθηση μίας αύρας, πρώιμων δηλαδή συμπτωμάτων που εμφανίζονται λίγο πριν το επεισόδιο. Αυτά είναι:

  • Διαταραχές ισορροπίας
  • Ζάλη, θόλωση της συνείδησης
  • Κεφαλαλγία, αίσθημα πίεσης στο αυτί
  • Πτώση της ακοής ή επίταση των εμβοών
  • Ευαισθησία στους ήχους
  • Απροσδιόριστη αίσθηση δυσφορίας

Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, στα αρχικά στάδια της νόσου εμφανίζονται:

  • Αυτόματος, έντονος ίλιγγος
  • Κυμαινόμενη βαρηκοΐα
  • Αίσθημα πληρότητας των ωτών και/ή εμβοές

Πλην των παραπάνω κύριων συμπτωμάτων, τα επεισόδια μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν:

  • Αίσθημα φόβου ή άγχους
  • Διάρροια
  • Θόλωση της όρασης ή ακανόνιστες οφθαλμικές κινήσεις
  • Ναυτία και εμέτους
  • Κρύο ιδρώτα, φτερουγίσματα στην καρδιά
  • Τρέμουλο

Μετά από κάποιο επεισόδιο ακολουθεί συχνά μία περίοδος έντονης κόπωσης ή εξάντλησης, που οδηγεί στην ανάγκη να κοιμάται κανείς για ώρες

Οι περίοδοι μεταξύ των επεισοδίων είναι για κάποιους ελεύθεροι συμπτωμάτων, ενώ άλλοι εμφανίζουν συμπτώματα. Πολλά συμπτώματα έχουν αναφερθεί μετά και ενδιάμεσα των επεισοδίων:

  • Θυμός, άγχος, φόβος, ανησυχία
  • Διαταραχή της όρεξης
  • Αδεξιότητα
  • Δυσκολία συγκέντρωσης, αφηρημάδα
  • Διάρροια
  • Κόπωση, εξάντληση, υπνηλία
  • Πονοκέφαλος, βαρύ κεφάλι
  • Τάση λιποθυμίας
  • Απώλεια αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης
  • Ναυτία, κινήτωση
  • Πόνος στον αυχένα, δύσκαμπτος αυχένας
  • Φτερουγίσματα στην καρδιά, ταχυκαρδία, κρύος ιδρώτας
  • Διαταραχή της ποιότητας των ήχων και ευαισθησία στον θόρυβο
  • Αστάθεια (ξαφνικές πτώσεις, παραπατήματα, δυσκολία στροφής ή βαδίσματος σε μέρη με χαμηλό φωτισμό, τάση να κοιτά κανείς προς τα κάτω για να επιβεβαιώνει τη θέση του εδάφους όταν περπατά)
  • Προβλήματα όρασης (θολερότητα, τρεμοπαίξιμο των αντικειμένων, κακή αντίληψη του βάθους, δυσκολία εστίασης ή παρακολούθησης της κίνησης, δυσκολία να κοιτάει κανείς διαμέσου φακών όπως κυάλια ή φωτογραφικές μηχανές)
  • Έμετοι

Τελικό στάδιο νόσου Ménière

Πρόκειται περισσότερο για ένα σύνολο συμπτωμάτων που το χαρακτηρίζουν και όχι κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η βαρηκοΐα είναι σοβαρότερη και λιγότερο πιθανό να αυξομειώνεται. ΟΙ εμβοές και το αίσθημα πληρότητας των ωτών μπορεί να είναι εντονότερα και συνεχή. Τα επεισόδια ιλίγγου μπορεί να αντικατασταθούν από πιο επίμονα προβλήματα με την όραση και την ισορροπία, όπως δυσκολία βάδισης στο σκοτάδι, και περιστασιακή ξαφνική απώλεια της ισορροπίας. Κάποιες φορές, εμφανίζονται επεισόδια πτώσης (κρίσεις Tumarkin), που χαρακτηρίζονται από ξαφνική απώλεια της ισορροπίας με διατήρηση των αισθήσεων. Τα παραπάνω προβλήματα γίνονται εντονότερα σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, κούρασης ή όταν ένα άτομο εκτίθεται σε περιβάλλον με πλούσια και έντονα οπτικά ερεθίσματα.

Διάρκεια και συχνότητα των επεισοδίων

Τα επεισόδια διαρκούν 20 λεπτά έως και 24 ώρες. Μπορεί κανείς να εμφανίζει πολλαπλά επεισόδια εντός εβδομάδος ή και ένα επεισόδιο ανά μερικές εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια. Η απρόβλεπτη φύση των επεισοδίων δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την μελέτη αλλά και την αντιμετώπιση της νόσου.

Θεραπεία

Για να «θεραπεύσεις» μία νόσο πρέπει να αντιμετωπίσεις την αιτία που δημιουργεί το πρόβλημα και να αναστρέψεις την βλάβη που έχει δημιουργήσει, στη συγκεκριμένη περίπτωση στο έσω ους. Με αυτή την έννοια δεν υπάρχει προς το παρόν θεραπεία για τη νόσο Ménière. Υπάρχουν όμως ιατρικές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείρισή της.

Οι υπάρχουσες θεραπείες εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες. Κάποιες στοχεύουν στη μείωση της σοβαρότητας ενός επεισοδίου ενώ αυτό είναι σε εξέλιξη, άλλες προσπαθούν να μειώσουν τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των επεισοδίων σε βάθος χρόνου. Η αποτελεσματικότητα των παραπάνω θεραπειών κυμαίνεται από 60 έως 80%. Το φάρμακο γενταμυκίνη φαίνεται να είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό μεγαλύτερο από 80% για τον έλεγχο του ιλίγγου.

Η συντηρητική θεραπεία που μπορεί να εφαρμοστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα αφορά σε δίαιτα χαμηλή σε νάτριο, καθώς και διουρητικά φάρμακα που μειώνουν την κατακράτηση ύδατος. Στόχος της θεραπείας αυτής είναι η μείωση της πίεσης εντός του έσω ωτός. Η χρήση βηταϊστίνης πιθανόν επίσης να βοηθά στον έλεγχο της νόσου.

Φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου για να μειώσουν την ένταση των συμπτωμάτων. Τέτοια φάρμακα είναι η διαζεπάμη, η λοραζεπάμη, η προμεθαζίνη και η διμενυδράτη.

Η θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης (Vestibular Rehabilitation Therapy) χρησιμοποιείται σε κάποιες περιπτώσεις για να βοηθήσει ανθρώπους με προβλήματα ισορροπίας μεταξύ των επεισοδίων. Ο στόχος της είναι η επανεκπαίδευση του σώματος και του εγκεφάλου στη διαχείριση ερεθισμάτων και πληροφοριών που αφορούν στη διατήρηση της ισορροπίας. Μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση των ασθενών στην προσπάθειά τους να επιστρέψουν σε μία κανονικότητα.

Όταν η συντηρητική θεραπεία δεν αποδίδει, μπορεί ο θεράπων ιατρός να συστήσει ενδοτυμπανικές εγχύσεις γενταμυκίνης. Οι εγχύσεις αυτές ανακουφίζουν από τα συμπτώματα του ιλίγγου, μπορεί όμως να επιδεινώσουν την ακοή των ασθενών. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται ενδοτυμπανικές εγχύσεις στεροειδών (κορτιζόνης), τα οποία δεν επηρεάζουν την ακοή των ασθενών.

Άλλη επεμβατική μέθοδος είναι η χειρουργική αντιμετώπιση. Δύο είναι οι τύποι επεμβάσεων που γίνονται σε ασθενείς με νόσο Ménière. Ο πρώτος τύπος αποσκοπεί στη μείωση της πίεσης εντός του έσω ωτός. Σήμερα πλέον δεν χρησιμοποιείται συχνά καθώς υπάρχουν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά της σε βάθος χρόνου. Ο δεύτερος τύπος επέμβασης αποσκοπεί στην καταστροφή του έσω ωτός ή του αιθουσαίου νεύρου, προκειμένου να διακοπεί η αποστολή νευρικών σημάτων από το πάσχων αυτί προς τον εγκέφαλο και να ανακουφιστούν τα συμπτώματα. Και στις δύο περιπτώσεις, απαιτείται μετεγχειρητικά εντατική φυσικοθεραπεία, προκειμένου να μπορέσει ο εγκέφαλος να αντιρροπήσει την απώλεια λειτουργίας του ενός έσω ωτός λόγω της επέμβασης.

Πρόγνωση

Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την εξέλιξη της νόσου Ménière. Τα συμπτώματα μπορεί να εξαφανιστούν μία μέρα και να μην επιστρέψουν ποτέ ή να γίνουν τόσο έντονα που να δυσκολεύουν σημαντικά τη ζωή και την καθημερινότητα των πασχόντων

Ζώντας με τη νόσο Ménière

Το να ζει κανείς με τη νόσο Ménière μπορεί να γίνει δύσκολο. Τα επεισόδια εμφανίζονται απρόβλεπτα, είναι ανίατη νόσος, τα συμπτώματα δεν είναι πάντα προφανή στους άλλους, και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν και δεν έχουν ακούσει ποτέ γι’ αυτό το νόσημα. Πολλοί ασθενείς με νόσο Ménière βρίσκονται στη δυσχερή θέση να πρέπει να εκπαιδεύσουν αυτοί τον εαυτό τους και τους άλλους (συγγενείς, φίλους, συναδέρφους και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και τον οικογενειακό τους ιατρό) πάνω στην νόσο και πως αυτή επιδρά στη ζωή τους.

Βασικά στοιχεία της επικοινωνίας με την οικογένεια και τους φίλους μας είναι η ενημέρωση σχετικά με το τί μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου και πως αυτοί μπορούν να βοηθήσουν. Αν μία δίαιτα χαμηλή σε νάτριο είναι αποτελεσματική στον έλεγχο των επεισοδίων, είναι σημαντικό το περιβάλλον των ασθενών να είναι υποστηρικτικό ως προς την τήρηση της δίαιτας.

Η αντιμετώπιση ενός οξέος επεισοδίου απαιτεί προετοιμασία. Θα πρέπει κανείς να έχει συζητήσει από πριν με τον θεράποντα ιατρό του τι φάρμακα πρέπει να λάβει σε περίπτωση επεισοδίου καθώς επίσης και το πότε θα πρέπει να απευθυνθεί σε νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου βοηθά να ξαπλώσει κανείς πάνω σε σταθερή επιφάνεια, σε σημείο ασφαλές, ενώ συχνές ή απότομες κινήσεις του κεφαλιού πρέπει να αποφεύγονται. Κάποιες φορές όταν κανείς κρατά τα μάτια ανοιχτά και εστιάζει σε απόσταση ενός μέτρου ανακουφίζεται. Αν συνυπάρχουν έντονοι έμετοι, μπορεί να χρειαστεί ιατρική βοήθεια και νοσηλεία, προκειμένου να αποφευχθεί η αφυδάτωση.

Μετά από ένα οξύ επεισόδιο είναι αναμενόμενο να επιθυμεί ο ασθενής να κοιμηθεί για ώρες. Αν το άτομο νιώθει εξάντληση, βοηθά να ξαπλώσει για κάποιο χρονικό διάστημα στο κρεβάτι. Είναι εξίσου σημαντικό όμως να κινητοποιηθεί ο ασθενής το συντομότερο δυνατό, καθώς η κίνηση είναι αυτή που δίνει στον εγκέφαλο τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα ισορροπίας, και να αντιρροπήσει τα συμπτώματα.

Για να αντιμετωπίσει κανείς με επιτυχία τη νόσο Ménière θα πρέπει να την κατανοήσει. Η επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό ή και με άλλους ασθενείς που βιώνουν την ίδια νόσο, καθώς και η ανάγνωση σχετικών με το θέμα βιβλίων ή άρθρων αποτελούν μεθόδους για να ενημερωθεί κανείς καλύτερα γύρω από το πρόβλημα.

 

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Γεώργιος Κωνσταντινίδης MD, PhD, MRCS(Glasg), DOHNS(Glasg)

“Η ισορροπία μπορεί να
επιστρέψει στη ζωή σας”

Επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε ένα ραντεβού σήμερα.