Ζάλη και Ίλιγγος κατά τη Διάρκεια του Εμμηνορροϊκού Κύκλου

Πολλές γυναίκες παρατηρούν ότι νιώθουν ζάλη ή ακόμα και ίλιγγο σε ορισμένες φάσεις του έμμηνου κύκλου τους. Αν σας έχει συμβεί να αισθανθείτε ότι «γυρίζει το κεφάλι σας» ή ότι θα λιποθυμήσετε πριν ή κατά την περίοδο, δεν είστε η μόνη – και δεν είναι ιδέα σας. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν σε κάθε εμμηνορροϊκό κύκλο μπορούν πράγματι να επηρεάσουν την ισορροπία του οργανισμού. Σε αυτό το κείμενο θα εξηγήσουμε με απλά λόγια τι είναι η ζάλη και ο ίλιγγος, ποιες είναι οι συνηθισμένες αιτίες τους, πώς ο κύκλος της περιόδου και οι γυναικείες ορμόνες συνδέονται με αυτά τα συμπτώματα, και τι μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε.

1. Εισαγωγή: Κατανοώντας τη Ζάλη και τον Ίλιγγο

Η ζάλη και ο ίλιγγος είναι συμπτώματα που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής. Και οι δύο καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στην εκτέλεση απλών δραστηριοτήτων, επηρεάζοντας την εργασία, την οδήγηση και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ ζάλης και ιλίγγου, καθώς και οι δύο περιγράφουν αισθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία και ανασφάλεια.

Η ζάλη είναι μια γενική αίσθηση αστάθειας, ελαφριάς κεφαλής ή λιποθυμίας. Μπορεί να αισθάνεστε ελαφρύ το κεφάλι σας, να «σκοτεινιάζουν» στιγμιαία τα μάτια σας ή να χάνετε την αίσθηση προσανατολισμού για λίγες στιγμές. Συχνά λέμε «ζαλίζομαι» όταν έχουμε αυτή την αίσθηση ότι χάνουμε την ισορροπία μας ή ότι δεν πατάμε γερά. Αυτή η αίσθηση μπορεί να είναι ενοχλητική και να δημιουργεί ανησυχία.

Αντίθετα, ο ίλιγγος είναι μια πιο συγκεκριμένη και συχνά πιο έντονη αίσθηση. Χαρακτηρίζεται από την ψευδαίσθηση ότι το ίδιο το άτομο ή το περιβάλλον γύρω του περιστρέφεται, κινείται ή ταλαντεύεται, παρόμοια με την αίσθηση που μπορεί να έχει κανείς σε μια βάρκα. Ο ίλιγγος μπορεί να συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως ναυτία, εμετό, βουητό στα αυτιά (εμβοές) ή αίσθημα πίεσης στο κεφάλι. Ο ίλιγγος προέρχεται συχνά από προβλήματα στο σύστημα ισορροπίας του αυτιού (τον λαβύρινθο), αλλά στην καθημερινή γλώσσα πολλοί λένε «με έπιασε ίλιγγος» περιγράφοντας οποιαδήποτε έντονη ζάλη.

Η ακριβής περιγραφή των συμπτωμάτων είναι ζωτικής σημασίας κατά την επικοινωνία με έναν επαγγελματία υγείας. Όταν ένα άτομο μπορεί να εκφράσει με σαφήνεια αν νιώθει "σαν να πρόκειται να λιποθυμήσει" (ζάλη) ή "σαν να γυρίζει το δωμάτιο" (ίλιγγος), βοηθά τον γιατρό να κατευθύνει τη διαγνωστική διαδικασία πιο αποτελεσματικά. Αυτή η ακρίβεια μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη και πιο στοχευμένη διάγνωση και θεραπεία, μειώνοντας την πιθανότητα παρεξηγήσεων ή καθυστερήσεων στην αναζήτηση της κατάλληλης βοήθειας.

Πολλές γυναίκες βιώνουν ζάλη ή ίλιγγο γύρω από την περίοδό τους, συχνά χωρίς να συνειδητοποιούν ότι υπάρχει άμεση σύνδεση με τις ορμονικές τους αλλαγές. Η κατανόηση αυτής της σχέσης είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την ανακούφιση και την καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων. Η αναγνώριση των μοτίβων και των πιθανών αιτιών μπορεί να μειώσει το άγχος και να συμβάλει σε μια πιο σταθερή και άνετη καθημερινότητα.

2. Ο Ρόλος των Ορμονών στον Εμμηνορροϊκό Κύκλο και τα Συμπτώματα

Ο εμμηνορροϊκός κύκλος

Οι ορμόνες παίζουν κεντρικό ρόλο στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου και επηρεάζουν μια πληθώρα σωματικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης της ισορροπίας. Οι δύο κύριες ορμόνες που ρυθμίζουν τον κύκλο είναι τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, οι οποίες προετοιμάζουν το σώμα για μια πιθανή εγκυμοσύνη κάθε μήνα.

Ο έμμηνος (εμμηνορροϊκός) κύκλος είναι η σειρά αλλαγών που συμβαίνουν στο σώμα της γυναίκας κάθε μήνα ως προετοιμασία για πιθανή εγκυμοσύνη. Κατά μέσο όρο διαρκεί 28 ημέρες (μπορεί φυσικά να κυμαίνεται από ~24 έως 35 ημέρες σε διαφορετικές γυναίκες) και χωρίζεται σε φάσεις: την ωοθυλακική φάση (από την αρχή της περιόδου μέχρι την ωορρηξία), την ωορρηξία (περίπου στα μέσα του κύκλου όταν απελευθερώνεται ένα ωάριο από την ωοθήκη) και την ωχρινική φάση (από την ωορρηξία μέχρι πριν την επόμενη περίοδο). Σε αυτές τις φάσεις, τα επίπεδα των κύριων γυναικείων ορμονών – των οιστρογόνων και της προγεστερόνης – υφίστανται μεγάλες διακυμάνσεις:

• Στην αρχή του κύκλου, κατά την έμμηνο ρύση (περίοδο), τα επίπεδα τόσο των οιστρογόνων όσο και της προγεστερόνης είναι χαμηλά.
• Στη συνέχεια, στην ωοθυλακική φάση, τα οιστρογόνα ανεβαίνουν σταδιακά και φτάνουν σε μια κορύφωση γύρω από την ωορρηξία (μέσο του κύκλου). Αυτή η απότομη άνοδος των οιστρογόνων βοηθά στην απελευθέρωση του ωαρίου.
• Μετά την ωορρηξία, στην ωχρινική φάση, τα επίπεδα της προγεστερόνης αυξάνονται (προετοιμάζοντας το ενδομήτριο για πιθανό έμβρυο), ενώ και τα οιστρογόνα έχουν ένα δεύτερο, μικρότερο κύμα ανόδου. Περίπου μία εβδομάδα πριν την επόμενη περίοδο, τόσο η προγεστερόνη όσο και τα οιστρογόνα αρχίζουν να πέφτουν απότομα. Αυτή η πτώση είναι που θα οδηγήσει τελικά στην αποβολή του ενδομητρίου – δηλαδή στην έμμηνο ρύση, την αιμορραγία της περιόδου – σηματοδοτώντας την αρχή ενός νέου κύκλου.
• Εάν δεν συμβεί εγκυμοσύνη, τα επίπεδα των ορμονών φτάνουν στο χαμηλότερο σημείο τους με την έναρξη της περιόδου, και μετά ο κύκλος ξαναρχίζει.

Πώς οι ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη) επηρεάζουν το σώμα;

Πέρα από την αναπαραγωγική τους λειτουργία, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη έχουν εκτεταμένες επιδράσεις σε πολλά συστήματα του σώματος. Επηρεάζουν τα αιμοφόρα αγγεία, τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα και, κυρίως, το εσωτερικό αυτί, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την αίσθηση της ισορροπίας. Η ισορροπία αυτών των ορμονών είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του ακουστικού και αιθουσαίου συστήματος του εσωτερικού αυτιού.

Γιατί οι ορμονικές διακυμάνσεις μπορεί να προκαλέσουν ζάλη και ίλιγγο;

Οι ορμονικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου μπορούν να οδηγήσουν σε ζάλη και ίλιγγο μέσω διαφόρων μηχανισμών:

• Επίδραση στα Αιμοφόρα Αγγεία και την Αρτηριακή Πίεση: Οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών, ειδικά η απότομη πτώση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης λίγο πριν την περίοδο, μπορούν να επηρεάσουν την ελαστικότητα και τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. Αυτή η επίδραση μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή μείωση της αρτηριακής πίεσης, προκαλώντας αίσθημα λιποθυμίας ή ζάλης.
• Επίδραση στο Εσωτερικό Αυτί: Το εσωτερικό αυτί είναι το κέντρο της ισορροπίας και περιέχει υποδοχείς για τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη. Οι διακυμάνσεις αυτών των ορμονών μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τη λειτουργία του, οδηγώντας σε προβλήματα ισορροπίας και ίλιγγο. Τα οιστρογόνα θεωρούνται γενικά προστατευτικά για τις λειτουργίες ακοής και ισορροπίας του εσωτερικού αυτιού. Όταν τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται, όπως συμβαίνει πριν από την περίοδο, το εσωτερικό αυτί μπορεί να γίνει πιο ευάλωτο σε δυσλειτουργίες. Για παράδειγμα, τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορεί να διαταράξουν τον μεταβολισμό της ωτοκονίας (μικροί κρύσταλλοι ασβεστίου στο εσωτερικό αυτί που βοηθούν στην ανίχνευση της κίνησης και της βαρύτητας), συμβάλλοντας στην εμφάνιση καταστάσεων όπως ο Καλοήθης Παροξυσμικός Ίλιγγος Θέσης (BPPV). Επιπλέον, τα χαμηλά οιστρογόνα μπορεί να επηρεάσουν την κυκλοφορία του αίματος στο εσωτερικό αυτί και να μεταβάλουν την ισορροπία των υγρών εκεί, γεγονός που μπορεί να συμβάλει σε κρίσεις ιλίγγου σε καταστάσεις όπως η Νόσος Meniere.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η επίδραση των ορμονών δεν περιορίζεται μόνο στην πτώση τους. Ακόμη και η κατακράτηση υγρών, η οποία μπορεί να συμβεί στην προεμμηνορροϊκή περίοδο λόγω αύξησης των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και της αλδοστερόνης, μπορεί να επηρεάσει το εσωτερικό αυτί. Αυτή η κατακράτηση μπορεί να οδηγήσει σε ύδρωπα του λαβυρίνθου, μια κατάσταση που μοιάζει με τη Νόσο Meniere και μπορεί να προκαλέσει ζάλη και ίλιγγο. Αυτό υπογραμμίζει ότι το σύστημα ισορροπίας του σώματος είναι ευαίσθητο σε οποιαδήποτε σημαντική απόκλιση από την ορμονική ισορροπία, είτε πρόκειται για μείωση είτε για αύξηση των ορμονών.

• Επίδραση στον Εγκέφαλο και τους Νευροδιαβιβαστές: Τα οιστρογόνα παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της χημείας του εγκεφάλου, της υγείας των νεύρων και της αίσθησης της θέσης του σώματος (ιδιοδεκτικότητα). Οι απότομες πτώσεις στα επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να διαταράξουν αυτές τις λειτουργίες, προκαλώντας ζάλη, αστάθεια ή αίσθημα αποπροσανατολισμού.
• Σύνδεση με Ημικρανίες: Οι ορμονικές διακυμάνσεις, ειδικά η απότομη πτώση των οιστρογόνων, αποτελούν κοινό παράγοντα που πυροδοτεί τις ημικρανίες. Οι ημικρανίες, με τη σειρά τους, μπορεί να συνοδεύονται από αιθουσαία συμπτώματα, όπως ίλιγγο, ακόμα και χωρίς έντονο πονοκέφαλο. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως αιθουσαία ημικρανία.

Πότε στον κύκλο εμφανίζονται συνήθως τα συμπτώματα;

Η ζάλη και ο ίλιγγος είναι συχνά συμπτώματα που εμφανίζονται πριν (ως μέρος του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου - PMS) και κατά τη διάρκεια της περιόδου. Συγκεκριμένα, οι ορμονικές αλλαγές λίγο πριν την έναρξη της περιόδου ή κατά την ωορρηξία (περίπου στα μέσα του κύκλου) μπορούν να πυροδοτήσουν αυτά τα συμπτώματα. Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που βιώνουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια ζάλης ή ιλίγγου, αυτά εμφανίζονται συχνότερα κατά τις περιόδους χαμηλών οιστρογόνων, δηλαδή λίγο πριν την περίοδο. Η παρακολούθηση του χρονισμού των συμπτωμάτων σε σχέση με τον εμμηνορροϊκό κύκλο μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την κατανόηση της αιτίας τους.

3. Άλλες Συχνές Αιτίες Ζάλης και Ίλιγγου που Σχετίζονται με την Περίοδο

Εκτός από τις άμεσες ορμονικές επιδράσεις, υπάρχουν και άλλες συχνές αιτίες ζάλης και ιλίγγου που μπορεί να σχετίζονται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο, συχνά αλληλεπιδρώντας μεταξύ τους και δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο συμπτωμάτων.

• Βαριά Περίοδος και Αναιμία:

  Η βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία (μηνορραγία) αποτελεί μία από τις κορυφαίες αιτίες σιδηροπενικής αναιμίας. Η αναιμία είναι μια κατάσταση όπου το σώμα δεν διαθέτει επαρκή υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια για να μεταφέρουν αρκετό οξυγόνο στους ιστούς. Όταν η παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο είναι ανεπαρκής, μπορεί να προκληθεί ζάλη, έντονη κόπωση, πονοκέφαλοι, δύσπνοια ή ακόμα και ακανόνιστος καρδιακός παλμός.

• Χαμηλή Αρτηριακή Πίεση (Ορθοστατική Υπόταση):

  Μια απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης, ιδιαίτερα όταν ένα άτομο σηκώνεται γρήγορα από καθιστή ή ξαπλωτή θέση, μπορεί να οδηγήσει σε ζάλη, θολή όραση ή αίσθημα λιποθυμίας. Αυτό συμβαίνει επειδή μειώνεται προσωρινά η ροή αίματος προς τον εγκέφαλο. Οι βαριές περίοδοι μπορούν επίσης να προκαλέσουν πτώση της αρτηριακής πίεσης λόγω της σημαντικής απώλειας αίματος.

• Διακυμάνσεις στα Επίπεδα Σακχάρου στο Αίμα:

  Τόσο τα πολύ υψηλά (υπεργλυκαιμία) όσο και τα πολύ χαμηλά (υπογλυκαιμία) επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο λειτουργίας του σώματος και να προκαλέσουν ζάλη. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου μπορεί να οδηγήσουν σε αφυδάτωση, ενώ τα χαμηλά επίπεδα στερούν από τον εγκέφαλο την απαραίτητη ενέργεια, προκαλώντας αίσθημα λιποθυμίας ή σύγχυσης.

• Ημικρανίες (ιδιαίτερα Αιθουσαίες Ημικρανίες):

  Οι ημικρανίες, οι οποίες συχνά πυροδοτούνται από ορμονικές διακυμάνσεις κατά την περίοδο, μπορούν να προκαλέσουν ίλιγγο, μια κατάσταση γνωστή ως αιθουσαία ημικρανία. Η αιθουσαία ημικρανία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις ζάλης, αστάθειας ή αίσθησης περιστροφής, ακόμα και χωρίς τον κλασικό έντονο πονοκέφαλο. Συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ευαισθησία στο φως ή τον ήχο, ναυτία, προβλήματα ισορροπίας, αίσθημα πίεσης στα αυτιά (αίθουσα πληρότητα) ή βουητό.

• Προβλήματα στο Εσωτερικό Αυτί (μη ορμονικά):

  Εκτός από την ορμονική επίδραση, προβλήματα στο εσωτερικό αυτί, όπως η Νόσος Meniere (συσσώρευση υγρού που επηρεάζει την ισορροπία και την ακοή) ή ο Καλοήθης Παροξυσμικός Ίλιγγος Θέσης (BPPV - μετατόπιση μικρών κρυστάλλων), είναι συχνές αιτίες ιλίγγου. Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να επιδεινωθούν από τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τον εμμηνορροϊκό κύκλο.

• Αφυδάτωση:

  Η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών μπορεί να επηρεάσει τον όγκο του αίματος και την αρτηριακή πίεση, οδηγώντας σε αίσθημα ελαφριάς κεφαλής ή ζάλης. Η επαρκής ενυδάτωση είναι ζωτικής σημασίας για όλες τις σωματικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης της αρτηριακής πίεσης και της ισορροπίας.

• Έντονος Πόνος και Κράμπες:

  Οι πολύ επώδυνες περίοδοι και οι σοβαρές κράμπες μπορούν να προκαλέσουν αίσθημα λιποθυμίας και ζάλης. Η ένταση του πόνου μπορεί να οδηγήσει σε πτώση της αρτηριακής πίεσης ή να επηρεάσει την οξυγόνωση του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα τη ζάλη.

• Άγχος και Στρες:

  Διαταραχές άγχους, ιδίως κρίσεις πανικού, μπορούν να εκδηλωθούν με σωματικά συμπτώματα όπως επεισόδια ζάλης ή αίσθημα ιλίγγου, ακόμα και χωρίς εμφανή φυσική αιτία. Οι ορμονικές αλλαγές κατά την περίοδο μπορούν να αυξήσουν την ευαισθησία στο άγχος και να επιδεινώσουν αυτά τα συμπτώματα.

• Παρενέργειες Φαρμάκων:

  Ορισμένα φάρμακα, όπως αυτά για την αρτηριακή πίεση, τα αντικαταθλιπτικά ή τα ηρεμιστικά, μπορεί να έχουν τη ζάλη ως παρενέργεια.

• Διαταραχές Ύπνου:

  Η έλλειψη επαρκούς και ποιοτικού ύπνου μπορεί να συμβάλει σε αίσθημα ζάλης και κόπωσης. Οι ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με την περίοδο μπορούν επίσης να διαταράξουν τον ύπνο, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Ο παραπάνω πίνακας έχει σχεδιαστεί για να παρέχει μια σαφή και εύκολα κατανοητή επισκόπηση των διαφόρων παραγόντων που μπορούν να προκαλέσουν ζάλη και ίλιγγο κατά τη διάρκεια της περιόδου. Αυτή η σαφήνεια επιτρέπει πιο ενημερωμένες και παραγωγικές συζητήσεις με τους επαγγελματίες υγείας, οδηγώντας σε μια πιο στοχευμένη διαγνωστική προσέγγιση και, τελικά, σε αποτελεσματικότερη διαχείριση.

4. Πρακτικές Συμβουλές για την Αντιτιμετώπιση της Ζάλης και του Ίλιγγου

Η ενεργός συμμετοχή στη διαχείριση των συμπτωμάτων είναι ζωτικής σημασίας για την ανακούφιση από τη ζάλη και τον ίλιγγο που σχετίζονται με την περίοδο. Υπάρχουν πολλές πρακτικές συμβουλές που μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινότητα για να βελτιωθεί η κατάσταση. Αυτές οι στρατηγικές αυτοφροντίδας προσφέρουν ένα αίσθημα ελέγχου και ενδυνάμωσης, κάτι που είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για συμπτώματα που συχνά μπορεί να προκαλούν αποπροσανατολισμό και άγχος.

• Ενυδάτωση:

  Η επαρκής ενυδάτωση είναι θεμελιώδης. Η κατανάλωση άφθονου νερού καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας βοηθά στη διατήρηση του όγκου του αίματος και της αρτηριακής πίεσης σταθερής, αποτρέποντας την αφυδάτωση που μπορεί να προκαλέσει ζάλη. Επιπλέον, ορισμένα φυτικά τσάγια, όπως το τζίντζερ ή η μέντα, μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση της ζάλης και των κραμπών.

• Διατροφή:

  Η σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα είναι κρίσιμη. Συνιστάται η κατανάλωση μικρών, συχνών γευμάτων και υγιεινών σνακ καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας για τη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου και την αποφυγή απότομων πτώσεων που μπορούν να προκαλέσουν ζάλη. Είναι επίσης σημαντικό να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένης ζάχαρης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απότομες αυξομειώσεις του σακχάρου. Εάν υπάρχουν βαριές περίοδοι ή υποψία αναιμίας, η ένταξη τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως κόκκινο κρέας, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια, τόφου και κινόα, είναι απαραίτητη. Η λήψη μιας πολυβιταμίνης, ειδικά αυτής που περιέχει βιταμίνες Β12, Β6, C και σίδηρο, μπορεί επίσης να συμβάλει στον έλεγχο των συμπτωμάτων της ζάλης.

• Κινήσεις Σώματος:

  Οι απότομες κινήσεις ή αλλαγές θέσης, ειδικά όταν σηκώνεστε από καθιστή ή ξαπλωτή θέση, πρέπει να αποφεύγονται. Η κίνηση με αργό και σταδιακό τρόπο δίνει χρόνο στο σώμα να προσαρμοστεί και βοηθά στην αποφυγή της απότομης πτώσης της αρτηριακής πίεσης. Εάν νιώσετε ζάλη, καθίστε ή ξαπλώστε αμέσως και σηκώστε τα πόδια σας ψηλά, αν είναι δυνατόν.

• Ξεκούραση και Ύπνος:

  Η εξασφάλιση επαρκούς και ποιοτικού ύπνου είναι καθοριστική. Η κόπωση και η έλλειψη ύπνου μπορούν να επιδεινώσουν σημαντικά τη ζάλη και την αστάθεια. Η ένταξη σύντομων ύπνων (power naps) στην καθημερινότητα, εάν χρειάζεται, μπορεί επίσης να είναι ευεργετική.

• Διαχείριση Άγχους:

  Το στρες και το άγχος μπορούν να πυροδοτήσουν ή να επιδεινώσουν τη ζάλη και τον ίλιγγο. Η εφαρμογή τεχνικών χαλάρωσης, όπως η βαθιά αναπνοή, η γιόγκα, ο διαλογισμός ή το τάι τσι, μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική. Ο προγραμματισμός χαλαρωτικών δραστηριοτήτων που προσφέρουν ευχαρίστηση και η προσπάθεια αποφυγής στρεσογόνων καταστάσεων, ειδικά τις ημέρες που ένα άτομο νιώθει πιο ευάλωτο, συμβάλλουν στη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων.

• Άλλες Συμβουλές:

  Είναι χρήσιμο να αποφεύγονται τα έντονα φώτα, οι οθόνες τηλεόρασης και η ανάγνωση όταν νιώθετε ζάλη, καθώς μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Η τήρηση ενός ημερολογίου συμπτωμάτων, όπου σημειώνεται πότε εμφανίζεται η ζάλη, τι κάνατε εκείνη τη στιγμή και ποια άλλα συμπτώματα τη συνοδεύουν, μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών παραγόντων που τα πυροδοτούν.

>

5. Πότε να Επισκεφτείτε τον Γιατρό σας

Η περιστασιακή ελαφρά ζάλη γύρω από την περίοδο συνήθως δεν είναι λόγος ανησυχίας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πότε πρέπει να ζητήσετε ιατρική συμβουλή ή και επείγουσα φροντίδα:

Επείγουσα αξιολόγηση (καλέστε ιατρό άμεσα ή πηγαίνετε σε νοσοκομείο) χρειάζεται εάν η ζάλη:

• Συνοδεύεται από νευρολογικά συμπτώματα: αν ξαφνικά μαζί με τη ζάλη έχετε δυσκολία στην ομιλία, μυική αδυναμία ή μούδιασμα στη μία πλευρά του σώματος/προσώπου, θόλωση της όρασης ή έντονη σύγχυση. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια εγκεφαλικού επεισοδίου ή άλλης σοβαρής νευρολογικής κατάστασης.
• Συνοδεύεται από απώλεια συνείδησης: αν λιποθυμήσετε ή χάσετε τις αισθήσεις σας, έστω και για λίγο, πρέπει να αξιολογηθείτε. Μια λιποθυμία μπορεί να είναι απλώς λιποθυμικό επεισόδιο από πόνο, αλλά μπορεί να υποκρύπτει και σοβαρότερες αιτίες (καρδιακές αρρυθμίες, μεγάλη αιμορραγία κ.ά.).
• Συνοδεύεται από ισχυρό πόνο στο κεφάλι ή το στήθος: ένας κεραυνοβόλος πονοκέφαλος με ζάλη, ή πόνος στο στήθος/ταχυκαρδία με ζάλη, απαιτούν άμεση εξέταση για να αποκλειστεί η μηνιγγίτιδα, το εγκεφαλικό, το έμφραγμα κλπ.
• Συνοδεύεται από πολύ βαριά αιμορραγία: αν κατά την περίοδο αιμορραγείτε πάρα πολύ (π.χ. μουσκεύετε πολλές σερβιέτες την ώρα, αισθάνεστε ότι αδειάζετε), και παράλληλα ζαλίζεστε, μπορεί να πρόκειται για αιμορραγικό σοκ ή αναιμία που χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση (αφυδάτωση, ενδοφλέβια υγρά ή και μετάγγιση αν είναι ακραίο).
• Είναι τόσο έντονη που υπάρχει κίνδυνος πτώσης: αν ξαφνικά σας πιάσει ίλιγγος όπου «γυρίζει το δωμάτιο» έντονα και δυσκολεύεστε να σταθείτε ή να περπατήσετε, ιδιαίτερα αν αυτό συμβαίνει πρώτη φορά, καλό είναι να σας δει γιατρός άμεσα. Μπορεί να είναι αιθουσαία νευρωνίτιδα ή κάποιο οξύ περιστατικό που χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή.

Προγραμματίστε μια επίσκεψη σε γιατρό (όχι επειγόντως, αλλά συνίσταται) εάν:

• Η ζάλη εμφανίζεται τακτικά σε κάθε κύκλο και σας δυσκολεύει στις δραστηριότητές σας. Για παράδειγμα, αν κάθε μήνα χρειάζεται να λείψετε από τη δουλειά 1-2 μέρες λόγω ζάλης, ή φοβάστε να οδηγήσετε τις «επικίνδυνες» μέρες, ή γενικά ανησυχείτε.
• Τα συμπτώματα επιδεινώνονται: αν παρατηρείτε ότι με την πάροδο των μηνών/ετών η ζάλη σας γύρω από την περίοδο γίνεται ολοένα και πιο έντονη ή διαρκεί περισσότερες μέρες.
• Εμφανίζονται νέα συμπτώματα: π.χ. ξαφνικά εκτός από ζάλη αρχίσατε να έχετε και βουητό στα αυτιά ή απώλεια ακοής με κάθε περίοδο – αυτό μπορεί να υποδηλώνει κάτι σαν τη νόσο Meniere που αξίζει αξιολόγηση. Ή, εκτός από τη ζάλη του PMS, αρχίσατε να έχετε και πολύ ακανόνιστη περίοδο – ίσως μπαίνετε σε περιεμμηνόπαυση και θα ήταν χρήσιμη μια συζήτηση με γυναικολόγο.
• Οι θεραπείες που δοκιμάσατε δεν βοηθούν: αν έχετε ήδη κάνει αλλαγές (διατροφή, ύπνος κ.λπ.) και παρόλα αυτά συνεχίζετε να υποφέρετε, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει άλλες λύσεις. Για παράδειγμα, σε σοβαρό PMS/PMDD, ίσως συνταγογραφήσει μια ορμονική αγωγή ή ένα αντικαταθλιπτικό για χρήση στο δεύτερο μισό του κύκλου. Ή αν η ζάλη οφείλεται σε ημικρανία, μπορεί να σας δώσει προφυλακτική αγωγή για τις μέρες εκείνες.
• Υπάρχει αμφιβολία για την αιτία: Εάν δεν είστε σίγουρη ότι φταίει ο κύκλος (η ζάλη μπορεί να είναι άσχετη χρονικά), ένας γιατρός μπορεί να ζητήσει εξετάσεις για να αποκλείσει άλλες αιτίες. Μπορεί να περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος (για σίδηρο, θυρεοειδή, σάκχαρο), εξετάσεις ακοής/ισορροπίας, ή και απεικονιστικές εξετάσεις αν υπάρχει υποψία νευρολογικού προβλήματος.

Γενικά, εμπιστευθείτε το ένστικτό σας. Αν κάτι στη ζάλη σας σάς τρομάζει ή σας φαίνεται «εκτός φυσιολογικού» για εσάς, καλύτερα να συζητήσετε με έναν επαγγελματία υγείας. Ακόμα κι αν αποδειχτεί ότι δεν είναι κάτι σοβαρό, θα έχετε κερδίσει ηρεμία και ίσως χρήσιμες συμβουλές.

Συμπερασματικά

Ο έμμηνος κύκλος μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στο αίσθημα ισορροπίας και ευεξίας μιας γυναίκας. Οι ορμονικές διακυμάνσεις των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, σε συνδυασμό με παράγοντες όπως η απώλεια αίματος, οι αλλαγές στην πίεση και ο μεταβολισμός, εξηγούν γιατί πολλές γυναίκες βιώνουν ζάλη ή ίλιγγο σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία του μήνα. Δεν πρόκειται για κάτι «φανταστικό» – η επιστήμη αναγνωρίζει πλέον ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε διαταραχές ισορροπίας και ζάλη, και οι ορμόνες είναι ένα κομμάτι του παζλ.

Τα καλά νέα είναι ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτή η ζάλη δεν σηματοδοτεί κάτι επικίνδυνο. Είναι ένα δυσάρεστο μεν σύμπτωμα, αλλά διαχειρίσιμο. Με επίγνωση του σώματός μας, σωστές συνήθειες (νερό, διατροφή, ύπνος), και χωρίς δισταγμό να ζητήσουμε βοήθεια από τους ειδικούς όταν τη χρειαζόμαστε, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τον αντίκτυπο που έχει ο ίλιγγος στη ζωή μας.

Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνες: πολλές γυναίκες γύρω σας (ίσως φίλες, συγγενείς, συναδέλφισσες) μπορεί να περνούν παρόμοιες εμπειρίες. Μιλήστε ανοιχτά για αυτά τα «αόρατα» συμπτώματα – έτσι θα βγει από τη σκιά το θέμα και θα βρεθούν περισσότερες λύσεις. Ο οργανισμός της γυναίκας περνά από θαυμαστές αλλαγές κάθε μήνα και σε όλη τη ζωή της. Κατανοώντας αυτές τις αλλαγές, μπορούμε να αγκαλιάσουμε καλύτερα την υγεία μας και να κάνουμε τις προσαρμογές που χρειάζονται, ώστε η ζάλη να μη μας στερεί τη χαρά της καθημερινότητας. Ζήστε τη ζωή σας στο έπακρο, και αν περιστασιακά «γυρίσει ο κόσμος ανάποδα» – κυριολεκτικά ή μεταφορικά – τώρα έχετε τις γνώσεις να ξέρετε γιατί συμβαίνει και πώς θα σταθείτε πάλι στα πόδια σας ασφαλώς. Καλή σας δύναμη και υγεία!