Ο ίλιγγος είναι μια αίσθηση ότι εσείς ή το περιβάλλον γύρω σας γυρίζει σε κύκλους. Μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ζάλη και έλλειψη ισορροπίας. Ο ίλιγγος δεν είναι ασθένεια. Μάλλον, είναι σύμπτωμα διαφορετικών καταστάσεων.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι ιλίγγου:

• Περιφερικός ίλιγγος: Εμφανίζεται όταν υπάρχει πρόβλημα με το εσωτερικό αυτί.
• Κεντρικός ίλιγγος: Εμφανίζεται όταν υπάρχει πρόβλημα με τον εγκέφαλο. Οι αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν λοίμωξη, όγκους εγκεφάλου, τραυματική εγκεφαλική βλάβη ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Οι κρίσεις ιλίγγου μπορούν να συμβούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνές σε άτομα άνω των 65 ετών. Οι γυναίκες είναι κάπως πιο πιθανό να εμφανίσουν ίλιγγο από τους άνδρες. Μερικές γυναίκες βιώνουν τον ίλιγγο ως παρενέργεια της εγκυμοσύνης.

Ενώ τόσο η ζάλη όσο και ο ίλιγγος θεωρούνται προβλήματα ισορροπίας, τα δύο συμπτώματα είναι διαφορετικά. Η ζάλη είναι ένα γενικό αίσθημα αστάθειας. Με τον ίλιγγο, έχετε την αίσθηση ότι κινείστε ή ότι το περιβάλλον σας περιστρέφεται.

Ο ίλιγγος είναι ένα κοινό πρόβλημα. Σχεδόν το 40% των ανθρώπων βιώνουν ίλιγγο τουλάχιστον μία φορά, κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Κατά μέσο όρο, οι κρίσεις ιλίγγου διαρκούν από μερικά δευτερόλεπτα έως αρκετά λεπτά. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ωστόσο, οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν ίλιγγο για ώρες, ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες.

Πολλοί άνθρωποι συγκρίνουν τον ίλιγγο με την κινήτωση. Μπορεί να σας κάνει να νιώσετε ότι περιστρέφεστε, ταλαντεύεστε ή γέρνετε. Το αίσθημα αστάθειας μπορεί να επιδεινωθεί όταν στέκεστε, περπατάτε, αλλάζετε θέση ή μετακινείτε το κεφάλι σας.

Ο ίλιγγος μπορεί να είναι τρομακτικός, αλλά συνήθως δεν αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία μας. Ωστόσο, ο ίλιγγος μπορεί να συνδεθεί με άλλες δυνητικά σοβαρές καταστάσεις υγείας. Γι' αυτό θα πρέπει να ενημερώσετε τον ιατρό σας εάν αντιμετωπίζετε επαναλαμβανόμενες ή παρατεταμένες κρίσεις ιλίγγου.

Αν και ο ίλιγγος δεν είναι κληρονομικός, μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας σειράς καταστάσεων, μερικές από τις οποίες εμφανίζονται σε οικογένειες. Επομένως, οι συχνές κρίσεις ιλίγγου θα μπορούσαν να οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες.

Ένας αριθμός συνδρόμων ή καταστάσεων μπορεί να οδηγήσει σε ίλιγγο. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης (BPPV): Η πιο κοινή αιτία ιλίγγου, ο ίλιγγος θέσεως, όπως συχνά αποκαλείται για λόγους συντομίας, συνήθως προκαλείται από την αλλαγή στη θέση του κεφαλιού σας. Τα άτομα με ίλιγγο θέσεως συχνά εμφανίζουν ίλιγγο όταν ξαπλώνουν, κάθονται ή αναποδογυρίζουν στο κρεβάτι.
• Νόσος Meniere: Η κατάσταση αυτή προκαλείται από τη συσσώρευση υγρών στο εσωτερικό του αυτιού, οδηγώντας σε κρίσεις ιλίγγου. Η νόσος του Meniere μπορεί επίσης να συνοδεύεται από εμβοές (βουητό στα αυτιά), κυμαινόμενη απώλεια ακοής ή αίσθημα πληρότητας στα αυτιά.
• Λαβυρινθίτιδα: Εάν ο λαβύρινθος του εσωτερικού αυτιού φλεγμαίνει ή μολυνθεί, η νόσος ονομάζεται λαβυρινθίτιδα. Από τον λαβύρινθο του αυτιού ξεκινά το αιθουσαίο-κοχλιακό νεύρο, το οποίο μεταδίδει πληροφορίες στον εγκέφαλο σχετικά με τον ήχο, τη θέση και την κίνηση του κεφαλιού. Τα άτομα με λαβυρινθίτιδα συχνά εμφανίζουν πονοκεφάλους, πόνο στο αυτί, αλλαγές στην όραση, εμβοές ή απώλεια ακοής .
• Αιθουσαία νευρίτιδα: Αυτή η φλεγμονή του αιθουσαίου νεύρου μπορεί να προκαλέσει ίλιγγο. Η αιθουσαία νευρίτιδα είναι παρόμοια με τη λαβυρινθίτιδα, αλλά δεν επηρεάζει την ακοή σας. Τα άτομα με αυτή την πάθηση μπορεί να εμφανίσουν ίλιγγο και ναυτία ή θολή όραση.
• Χολοστεάτωμα: Οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του αυτιού μπορεί να προκαλέσουν ανάπτυξη επιθηλίου (δέρματος) εντός του μέσου ωτός. Αυτή η κατάσταση αναφέρεται ως χολοστεάτωμα και μπορεί να οδηγήσει σε ζάλη, ίλιγγο και απώλεια ακοής.

Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε κρίσεις ιλίγγου. Ακολουθούν ορισμένες κοινές αιτίες ιλίγγου:

• Ημικρανία 
• Ορισμένα φάρμακα
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Αρρυθμία
• Σακχαρώδης διαβήτης 
• Κρανιοεγκεφαλική κάκωση
• Παρατεταμένη ανάπαυση στο κρεβάτι
• Ο έρπητας ζωστήρας μέσα ή κοντά στο αυτί.
• Χειρουργική επέμβαση στο αυτί
• Περιλεμφικό συρίγγιο (όταν το υγρό του εσωτερικού αυτιού διαρρέει στο μέσο αυτί).
• Υπεραερισμός
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση (ορθοστατική υπόταση), μια κατάσταση κατά την οποία η αρτηριακή σας πίεση μειώνεται όταν σηκώνεστε όρθιοι.
• Αταξία ή μυϊκή αδυναμία.
• Σύφιλη
• Ωτοσκλήρυνση (νόσημα των μικρών οσταρίων του μέσου ωτός)
• Εγκεφαλική νόσος
• Σκλήρυνση κατά πλάκας
• Ακουστικό νευρίνωμα

Πολλοί άνθρωποι που έχουν ημικρανίες εμφανίζουν επίσης ίλιγγο κατά τη διάρκεια επεισοδίων. Ο ίλιγγος μπορεί να εμφανιστεί πριν από την έναρξη ενός πονοκεφάλου, κατά τη διάρκεια ενός πονοκεφάλου ή - συνηθέστερα - κατά τη διάρκεια μιας περιόδου χωρίς πονοκέφαλο. Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν τον ίλιγγο ως κύριο σύμπτωμα της ημικρανίας, αντί για πονοκέφαλο.

Το άγχος από μόνο του δεν προκαλεί ίλιγγο, αλλά μπορεί να συμβάλει στη δυσλειτουργία του εσωτερικού αυτιού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις ιλίγγου σε μερικούς ανθρώπους. Περίπου το 5% των ενηλίκων βιώνουν ίλιγγο, όταν είναι ανήσυχοι ή αγχωμένοι.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο ίλιγγος είναι σύμπτωμα πολλών διαφορετικών καταστάσεων. Ωστόσο, ο ίλιγγος μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα, όπως:

• Ναυτία και έμετο
• Προβλήματα ισορροπίας
• Εμβοές
• Πονοκέφαλο
• Ναυτία
• Αίσθημα πληρότητας στο αυτί
• Νυσταγμό (γρήγορη και ανεξέλεγκτη κίνηση των ματιών προ τη μία πλευρά)

Ο γιατρός θα σας εξετάσει και θα κάνει ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματά σας. Μπορεί επίσης να συστήσει μία ή περισσότερες εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωσή σας.

• Ο ίλιγγος μπορεί να διαγνωστεί με εξετάσεις που θα πραγματοποιήσει ο γιατρός σας. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Δοκιμασία Unterberger: Θα σας ζητηθεί να κάνετε σημειωτόν για 30 δευτερόλεπτα με κλειστά μάτια. Εάν περιστρέφεστε ή γέρνετε προς τη μία πλευρά, μπορεί να σημαίνει ότι έχετε πρόβλημα με τον λαβύρινθό σας. Όταν η δοκιμασία βγαίνει θετική μπορεί να πάσχετε από ίλιγγο.
  • Δοκιμασία Romberg: Για αυτήν την εξέταση, θα σας ζητηθεί να κλείσετε τα μάτια σας ενώ στέκεστε με τα πόδια ενωμένα και τα χέρια σας είναι ενωμένα στο πλάι (στάση προσοχής). Εάν αισθάνεστε αστάθεια ή αν δεν μπορείτε να σταθείτε όρθιοι, μπορεί να σημαίνει ότι έχετε πρόβλημα με το κεντρικό νευρικό σας σύστημα.
  • Δοκιμασία ώθησης της κεφαλής (Head impulse test): Κατά την εξέταση αυτή, ο γιατρός σας θα μετακινήσει γρήγορα το κεφάλι σας προς τη μία πλευρά, ενώ εστιάζετε σε έναν ακίνητο στόχο (για παράδειγμα ένα σημείο στον τοίχο ή τη μύτη του γιατρού σας). Εάν ο λαβύρινθος πάσχει, τα μάτια δεν μπορούν να μείνουν προσηλωμένα στον στόχο και κινούνται προς την κατεύθυνση κίνησης του κεφαλιού, ενώ παράλληλα παρατηρούνται μικρές, διορθωτικές κινήσεις των ματιών, προς την κατεύθυνση του στόχου (σακκαδικές κινήσεις).
  • Έλεγχος αιθουσαίας λειτουργίας: Περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές εξετάσεις που βοηθούν στον εντοπισμό της βλάβης στο εσωτερικό αυτί. Απαιτούν εξειδικευμένο εξοπλισμό και διενεργούνται σε εξειδικευμένα ιατρεία, όπως το ιατρείο ζάλης και ιλίγγου

  Εκτός από τις εξετάσεις που περιγράφονται παραπάνω, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει απεικονιστικές εξετάσεις. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Αξονική τομογραφία (CT) 
  • Μαγνητική τομογραφία (MRI) 
  .

Ο ίλιγγος υποχωρεί από μόνος του σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές θεραπείες που μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τον ίλιγγο, ανάλογα με τη μορφή του ιλίγγου και το αίτιο που τον προκάλεσε.

• Η θεραπεία του ιλίγγου που είναι κατάλληλη για εσάς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης του βασικού αιτίου που τον προκάλεσε. Μερικές από τις συνηθέστερες θεραπείες ιλίγγου περιλαμβάνουν:

  • Φάρμακα: Η θεραπεία της υποκείμενης αιτίας του ιλίγγου σας μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, εάν ο ίλιγγος είναι υποπροϊόν μιας λοίμωξης, ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει αντιβιοτικά. Τα στεροειδή μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής. Υπάρχουν επίσης φάρμακα για την ανακούφιση άλλων συμπτωμάτων ιλίγγου, όπως το αίσθημα περιστροφής, τη ναυτία και τους εμέτους. Άλλα φάρμακα λειτουργούν προληπτικά ως προς την αποφυγή νέων επεισοδίων.
  • Αιθουσαία αποκατάσταση: Εάν ο ίλιγγος είναι αποτέλεσμα προβλήματος στο εσωτερικό αυτί, αυτός ο τύπος φυσικοθεραπείας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων σας. Η αιθουσαία αποκατάσταση βοηθά στην ενίσχυση των άλλων αισθήσεων σας, ώστε να μπορούν να αντισταθμίσουν τα επεισόδια ιλίγγου.
  • Χειρισμοί επανατοποθέτησης ωτοκονίας (CRP): Εάν έχετε ίλιγγο θέσεως, οι χειρισμοί αυτοί βοηθούν στην επαναφορά των κρυστάλλων στην περιοχή του έσω αυτιού από την οποία αποσπάστηκαν, ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα και λειτουργώντας θεραπευτικά.
  • Χειρουργική επέμβαση: Όταν ο ίλιγγος οφείλεται σε σοβαρό υποκείμενο πρόβλημα, όπως όγκο στον εγκέφαλο ή τραυματισμό στον αυχένα, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
  .

Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο ίλιγγος μπορεί να αντιμετωπιστεί με εναλλακτικές θεραπείες. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι λαμβάνουν φυτικά συμπληρώματα για να ανακουφίσουν τα συμπτώματά τους. Οι δημοφιλείς φυτικές θεραπείες για τον ίλιγγο περιλαμβάνουν:

• Κουρκουμά
• Ginkgo biloba.
• Κόκκινο πιπέρι
• Πιπερόριζα.
• Gongjin-dan

Φροντίστε να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν προσθέσετε οποιοδήποτε φυτικό συμπλήρωμα στη διατροφή σας. Κάποια από αυτά μπορούν να έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες και να απειλήσουν την υγεία σας.

Υπάρχουν μερικά βήματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ιλίγγου. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Αφιερώστε επιπλέον χρόνο για να σηκωθείτε, να γυρίσετε το κεφάλι σας ή να εκτελέσετε άλλες κινήσεις που μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα
• Κοιμηθείτε με το κεφάλι ψηλά χρησιμοποιώντας δύο μαξιλάρια.
• Καθίστε αμέσως μόλις αισθανθείτε ζάλη.
• Λυγίστε τα γόνατα αντί να σκύψετε, όταν θέλετε να σηκώσετε κάτι από χαμηλότερο ύψος.

Εάν ο ίλιγγος γίνει σοβαρός ή επαναλαμβανόμενος, ήρθε η ώρα να καλέσετε τον γιατρό σας. Μπορεί να υπάρχει ένα σοβαρό υποκείμενο νόσημα που προκαλεί τα συμπτώματά σας και μπορεί δυνητικά να απειλήσει την υγεία σας ή και τη ζωή σας.

Ναί. Η νόσος COVID-19 μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά συμπτώματα, όπως ζάλη και ίλιγγο.