Αιθουσαία νευρίτιδα

Τι είναι η αιθουσαία νευρίτιδα;

Η αιθουσαία νευρίτιδα είναι μια κατάσταση που προκαλεί μια ξαφνική, σοβαρή κρίση ζάλης, που συνήθως συνοδεύεται από ναυτία και έμετο. Αυτή η κρίση μπορεί να διαρκέσει για μέρες, αλλά μετά την φάση των έντονων συμπτωμάτων, οι άνθρωποι μπορεί να έχουν προβλήματα ισορροπίας και αστάθεια για εβδομάδες ή μήνες.

Η αιθουσαία νευρίτιδα ονομάζεται μερικές φορές αιθουσαία νευρωνίτιδα. Η αιθουσαία νευρίτιδα συχνά συγχέεται με μια άλλη πάθηση που ονομάζεται λαβυρινθίτιδα, αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα.

Η αιθουσαία νευρίτιδα είναι πιο συχνή σε άτομα ηλικίας 30 έως 50 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Αίτια και παθογένεια

Η αιθουσαία νευρίτιδα συμβαίνει όταν μέρος του αιθουσαίου συστήματος σταματά ξαφνικά να λειτουργεί, στη μία πλευρά του σώματος.

Το αιθουσαίο σύστημα περιλαμβάνει τους ημικύκλιους σωλήνες και τα ωτολιθοφόρα όργανα (σφαιρικό και ελλειπτικό κυστίδιο) στο εσωτερικό αυτί. Αυτές οι δομές αντιλαμβάνονται την κίνηση του κεφαλιού, για παράδειγμα όταν το κεφάλι μας γέρνει, γυρίζει ή αλλάζει ταχύτητα. Οι πληροφορίες από αυτές τις δομές ταξιδεύουν μέσω του αιθουσαίου νεύρου (ονομάζεται επίσης 8 ^ο κρανιακό νεύρο ή στατικο-ακουστικό νεύρο) στα κέντρα του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλός χρησιμοποιεί αυτά τα νευρικά σήματα από το αιθουσαίο σύστημα του εσωτερικού αυτιού, μαζί με τα σήματα από τα μάτια, τα οστά, τους μύες και τις αρθρώσεις, για να μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε την ισορροπία, ενώ στεκόμαστε ή κινούμαστε.

Στην αιθουσαία νευρίτιδα, οι δομές του εσωτερικού αυτιού είναι υγιείς. Υπάρχει όμως πρόβλημα με τμήμα του αιθουσαίου νεύρου. Αυτό σημαίνει ότι τα σήματα από το αιθουσαίο σύστημα του εσωτερικού αυτιού δεν φτάνουν σωστά στον εγκέφαλο. Ως αποτέλεσμα, αισθανόμαστε σοβαρή ζάλη και ναυτία.

Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι για το τι προκαλεί το πρόβλημα με το αιθουσαίο νεύρο. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες:

• Το νεύρο μπορεί να προσβληθεί από έναν αδρανή (ανενεργό) ιό που ενεργοποιείται ξανά για κάποιο λόγο. Ορισμένοι ιοί προκαλούν μόλυνση και στη συνέχεια, αντί να φύγουν από το σώμα, κρύβονται στα νευρικά κύτταρα και αδρανούν. Μπορούν να επανενεργοποιηθούν μήνες ή χρόνια αργότερα, λόγω του στρες. Μερικά παραδείγματα είναι η ανεμευλογιά, η οποία μπορεί να επανενεργοποιηθεί ως έρπητας ζωστήρας και ο ιός του απλού έρπητα.
• Η φλεγμονή από μια ιογενή λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει μικροσκοπικούς θρόμβους αίματος στα αιμοφόρα αγγεία γύρω από το αιθουσαίο νεύρο και να το βλάψει.
• Μια αποσταθεροποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να προκαλέσει επίθεσή του στο αιθουσαίο νεύρο.
• Παρουσία λιπαρών εναποθέσεων (αθηρωματικές πλάκες) στα αιμοφόρα αγγεία που μεταφέρουν αίμα στον εγκέφαλο και το κεφάλι (καρωτίδες).

Οι ερευνητές εξακολουθούν να μελετούν όλες αυτές τις πιθανότητες.

Συμπτώματα

Τα πρώτα σημάδια της αιθουσαίας νευρίτιδας, γνωστά ως οξεία φάση, περιλαμβάνουν συνήθως τα ακόλουθα συμπτώματα:

• μια ξαφνική, σοβαρή επίθεση ιλίγγου (η αίσθηση ότι εσείς ή το περιβάλλον σας γυρίζετε)
• ναυτία και έμετος
• προβλήματα ισορροπίας

Η οξεία φάση διαρκεί συνήθως 2 ή 3 ημέρες, αλλά μπορεί να διαρκέσει και μια εβδομάδα ή περισσότερο. Συχνά είναι σοβαρή και προκαλεί μεγάλη δυσφορία στον πάσχοντα. Τα άτομα, στην οξεία φάση της αιθουσαίας νευρίτιδας, συχνά δεν μπορούν να σηκωθούν ή να περπατήσουν και συνήθως έχουν ανεξέλεγκτους εμετούς.

Μετά την οξεία φάση, τα άτομα με αιθουσαία νευρίτιδα μπορεί να έχουν ακόμα προβλήματα ισορροπίας και αστάθεια. Η κίνηση επιδεινώνει αυτά τα συμπτώματα. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να είναι ευαίσθητοι σε πολύπλοκα περιβάλλοντα, με έντονα χρωματικά μοτίβα. Επίσης μπορεί να εμφανίσουν αισθήματα πληρότητας των αυτιών ή εμβοές (βουητό στα αυτιά). Αυτό συμβαίνει στα πλαίσια της χρόνιας φάσης. Μπορεί να συνεχιστεί για εβδομάδες ή μήνες.

Η απώλεια ακοής δεν είναι σύμπτωμα αιθουσαίας νευρίτιδας.

Διάγνωση

Η αιθουσαία νευρίτιδα μπορεί να διαγνωστεί από τον οικογενειακό μας γιατρό ή πιο εξειδικευμένο ιατρό, όπως ΩΡΛ ή νευρολόγο.

Ο γιατρός θα ρωτήσει για τα συμπτώματά  και το ιατρικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων πιθανών λοιμώξεων, πονοκεφάλων ή ημικρανιών που εμφανίστηκαν στο παρελθόν.

Ο γιατρός θα κάνει επίσης μια ενδελεχή φυσική και νευρολογική εξέταση, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης των κινήσεων των ματιών. Στο οξύ στάδιο, τα μάτια θα κινούνται συνεχόμενα, αυθόρμητα και με ταχύτητα αρχικά προς το υγιές αυτί και επιστρέφουν αργά προς τα πίσω (νυσταγμός).

Κάποιες από τις διαγνωστικές εξετάσεις στις οποίες μπορεί να υποβληθεί ο ασθενής είναι:

• τεστ ακοής
• εξέταση των αυτιών με μικροσκόπιο (ωτομικροσκόπηση)
• απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία)
• δοκιμασίες αιθουσαίας λειτουργίας

Η αιθουσαία νευρίτιδα έχει παρόμοια συμπτώματα με πιο σοβαρές καταστάσεις, που μπορεί να αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο. Είναι σημαντικό οι καταστάσεις αυτές να αποκλειστούν από τον ιατρό σας.

Θεραπεία

Η οξεία φάση της αιθουσαίας νευρίτιδας συνήθως υποχωρεί από μόνη της. Η θεραπεία κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης στοχεύει στη μείωση των συμπτωμάτων και στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και γρηγορότερη ανακούφιση των ασθενών.

Η υποστηρικτική θεραπεία κατά την οξεία φάση μπορεί να περιλαμβάνει:

• φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της ζάλης από το στόμα, ενδοφλεβίως ή ενδομυϊκά
• ενδοφλέβια υγρά για την αντικατάσταση των υγρών που χάνονται από τον έμετο
• στεροειδή φάρμακα, για τη μείωση της φλεγμονής στο αιθουσαίο νεύρο

Τα άτομα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο αφυδάτωσης μπορεί να χρειαστεί να εισαχθούν σε νοσοκομείο, για σύντομο χρονικό διάστημα. Η χορήγηση αντιιικών φαρμάκων δεν φαίνεται να έχει κανένα αποτέλεσμα.

Όταν τελειώσει η οξεία φάση, η περαιτέρω θεραπεία έχει ως στόχο να μας βοηθήσει να επιστρέψουμε στο φυσιολογικό. Μεταξύ 40 έως 60 % των ατόμων που πάσχουν από αιθουσαία νευρίτιδα μπορεί να ανακτήσουν μερικώς ή πλήρως τη λειτουργία των νεύρων τις πρώτες 4 έως 6 εβδομάδες.

Η πρώτη σύσταση μετά το πέρας της οξείας φάσης είναι να αρχίσει ο ασθενής να κινεί το κεφάλι και το σώμα όσο το δυνατόν πιο φυσικά. Το σετ ασκήσεων Cawthorne Cooksey, για παράδειγμα, μπορεί να εκτελεστεί από τον ασθενή, στο σπίτι, χωρίς βοήθεια. Στόχος αυτών των ασκήσεων είναι να ενθαρρύνουν την αποκατάσταση, μέσω κεντρικής αντιρρόπησης.

Η κεντρική αντιρρόπηση είναι μία διαδικασία του εγκεφάλου με την οποία συνηθίζει να μην δέχεται ερεθίσματα και από τα δύο αιθουσαία συστήματα του εσωτερικού αυτιού. Ο εγκέφαλος αναπροσαρμόζεται χρησιμοποιώντας μόνο την υγιή πλευρά ως αξιόπιστη πηγή πληροφοριών για να διατηρεί το σώμα σε ισορροπία.

Για πολλούς, η αντιρρόπηση συμβαίνει φυσικά με την πάροδο του χρόνου, αλλά για άτομα των οποίων τα συμπτώματα δεν μειώνονται και που συνεχίζουν να δυσκολεύονται να επιστρέψουν στις καθημερινές δραστηριότητες, η θεραπεία αιθουσαίας αποκατάστασης μπορεί να βοηθήσει στην ανάρρωση, προάγοντας την κεντρική αντιρρόπηση.

Σε μερικούς ανθρώπους, η αιθουσαία νευρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε ένα πρόβλημα που ονομάζεται επίμονη ζάλη στάσης - αντίληψης (PPPD). Μέρος του στόχου της θεραπείας είναι να αποφευχθεί η ανάπτυξη PPPD.

Αιθουσαία αποκατάσταση

Η αιθουσαία αποκατάσταση είναι ένας τύπος θεραπείας άσκησης. Στόχος του είναι να βοηθήσει τον εγκέφαλό σας να μάθει ξανά πώς να ισορροπεί και πώς να ανταποκρίνεται στα νευρικά ερεθίσματα, από το αιθουσαίο και το οπτικό σύστημα. Μπορείτε κανείς να κάνει μόνος του τις ασκήσεις ή να συνεργαστεί με έναν αιθουσαίο θεραπευτή.

Η αιθουσαία αποκατάσταση μπορεί να περιλαμβάνει:

• προπόνηση ισορροπίας, πρώτα ενώ στέκεσαι κανείς ακίνητος και μετά ενώ κινείται
• περπάτημα και άλλες αερόβιες δραστηριότητες
• ασκήσεις που βοηθούν στη βελτίωση του αιθουσο-οφθαλμικού αντανακλαστικού

Ιδανικά, η αιθουσαία αποκατάσταση πρέπει να ξεκινήσει μόλις τελειώσει η οξεία φάση. Όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει κανείς, τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσει να βελτιώνεται. Είναι σημαντικό να ξεκινάμε αργά και μετά να κάνουμε σταθερά περισσότερα.

Η αιθουσαία αποκατάσταση απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Ο θεραπευτής θα διδάξει τις ασκήσεις που πρέπει να γίνουν, αλλά ο ασθενής είναι αυτός που πρέπει να τις κάνει, σύμφωνα με το πρόγραμμα.

Η φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της ζάλης μπορεί να επηρεάσει την ανάρρωση σε αυτό το στάδιο, επομένως δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται, εάν αυτό είναι δυνατόν.

Άλλες θεραπείες

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η αιθουσαία θεραπεία δεν βοηθά. Εάν εξακολουθεί κανείς να έχει σοβαρά συμπτώματα μετά από αρκετούς μήνες θεραπείας, ο γιατρός πιθανότατα θα ζητήσει εξετάσεις για να δει εάν κάτι άλλο προκαλεί τα συμπτώματα.

Πιο επεμβατικές ιατρικές ή χειρουργικές θεραπείες μπορεί να προταθούν ως έσχατη λύση, όταν ένας ασθενής παραμένει εξασθενημένος από τα συμπτώματα, παρά την παρατεταμένη θεραπεία.

Τι να περιμένουμε στο μέλλον;

Σε ορισμένους ασθενείς το πάσχων αιθουσαίο νεύρο επιστρέφει στην κανονική λειτουργία μέσα σε τέσσερις έως έξι εβδομάδες. Άλλοι μπορεί να παρουσιάσουν αστάθεια για αρκετούς μήνες.

Είναι πολύ σπάνιο κάποιος να έχει περισσότερες από μία προσβολές αιθουσαίας νευρίτιδας και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν πλήρως.

Ωστόσο, ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι έως και 1 στα 4 άτομα που έχουν αιθουσαία νευρίτιδα μπορεί να αναπτύξει PPPD (επίμονη στατικο-αντιληπτική ζάλη) . Η σωστή θεραπεία και αποκατάσταση είναι πολύ σημαντικές, ώστε να αποφευχθούν προβλήματα στο μέλλον.